میلگرد بستر از المان‌های کششی است که در داخل اعضای فشاری ساختمان استفاده میشود. بیشترین کاربرد این عضو در آجرچینی و دیوارچینی دیده میشود و اصلی‌ترین نقش آن، افزایش مقاومت و استحکام سازه است.
در این نوشته ضمن آشنایی با این عضو کششی با مزایا و نکات اجرایی آن آشنا خواهید شد؛ همچنین ویدئوی اجرای میلگرد بستر در دیوارچینی را در داخل متن برایتان قرار داده‌ایم.
فهرست مطالب
میلگرد بستر چیست؟
برای مسلح کردن بتن، در ساخت‌وسازها از میلگرد استفاده میشود که در بازار در قطرهای 16 الی 33 میلی‌متری به فروش می‌رسد. میلگرد بستر نیز با هدف استحکام‌بخشی در المان‌ها به‌ویژه در المان‌های بتنی به کار برده میشود.
ناحیۀ استفاده از میلگرد بستر، لایه‌های میانی دیوار است. به این صورت که بعد از هر ردیف بلوک سیمانی یا سفالی، میلگرد گذاشته و با استفاده از ملات آن را چفت بلوک می‌کنند.
طبق تحقیقاتی که بعد از وقوع زلزله در مناطق آسیب دیده انجام شده است، بر این موضوع می‌توان تأیید کرد که بیشترین آسیب‌دیدگی و خسارت در دیوارِ سازه‌ها به علت سست بودن و مقاوم نبودن آن است. استفاده از میلگرد بستر آسیب دیدگی در هنگام زلزله را کاهش می‌دهد.
میلگرد بستر المانی از جنس فولاد است که با هدف افزایش ایمنی اعضای سازه مورد استفاده قرار می‌گیرد. شکل ظاهری میلگردبستر همانند سیم مفتولی است که در ضخامت 4 میلیمتر و بیشتر عرضه میشود.
در زیر تعریف تئوریک بر طبق آیین‌نامه مقررات ملی (مبحث 8 مقررات ملی) آورده شده است:
در ویدئوی زیر می‌توانید نحوه اجرای میلگرد بستر را مشاهده کنید. در این ویدئو از مدل نردبانی در بین بلوک‌ها استفاده میشود.
انواع میلگرد بستر
میلگرد بستر در دو شکلِ خرپایی یا نردبانی قابل ساخت است. هر دو نوع نامبرده در دیوارچینی بین بلوک یا آجر قرار داده میشود.
میلگرد بستر خرپایی
میلگر بستر خرپایی قابل استفاده در دیوار و اعضای سازه‌ای است. این مدل، پرطرفدارترین شکل قابل استفاده در صنعت ساختمان است. در این عضو مابین دو مفتول، سیم مفتولی به صورت هفت‌هشتی قرار می‌گیرد.
میلگرد بستر نردبانی
میلگرد بستر نردبانی قابل استفاده در دیوار و اعضای سازه‌ای است. همان طور که از نام آن پیداست شکل این عضو به صورت نردبانی است یعنی دو مفتول عمودی به‌وسیلۀ یک مفتول افقی به هم وصل شده‌اند.
در شکل زیر تصویر هر دو مورد را بررسی کنید:
جنس میلگرد بستر مانند میلگردهای متداول مصرفی در ساخت‌وسازها است تا زنگ زدگی در آن رخ ندهد؛ چراکه عامل زنگ زدگی نه تنها باعث استحکام سازه و المان نیست بلکه سبب تخریب هرچه زودتر آن میشود. نوع دیگری از میلگردبستر در پروژههای ساختمانی با نام کلاف فولاد، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تصویر میلگردبستر خرپایی:
تصویر میلگرد بستر نردبانی:
مزایای میلگرد بستر
نخستین مزیت میلگرد بستر استحکام در برابر زلزله است که موجب کمتر شدن خسارات جانی و مالی میشود. به‌عنوان دیگر مزیت‌های آن می‌توان به بیشتر کردن مقاومت برشی ناحیه‌ای که در آن استفاده شده اشاره کرد؛ همچنین قابل استفاده در همه دیوارهای بنایی اعم از باربر و غیر باربر است.
میلگرد بستر از لحاظ اجرایی کاربردی بسیار مهم دارد. در این حد که در دیوارهایی که دچار ترک شده، حتی ترک‌های نیمه عمیق، می‌توان با استفاده از میلگرد بستر، ترک را اصلاح کرد و باعث بهبود مقاومت عضو سازه شد.
معایب میلگرد بستر
از جمله معایب میلگرد بستر تداخل آن با سیم کشی و تاسیسات مکانیکی و برقی ساختمان است؛ البته این موضوع قابل حل بوده و تنها نیاز به دقت کافی است. در صورت تداخل میلگرد بستر با تأسیسات مکانیکی و برقی، در قسمتی از دیوار که لوله و سیم‌کشی عبور داده میشود، باید تغییراتی اعمال شود.
در صورتی که قوطی کلید پریز یا جعبه مینیاتوری روی دیوار باشد، روی ناحیه دیوار به وسیلۀ چکش شیاری ایجاد کرده و چون لوله‌های تأسیسات برقی انعطاف‌پذیر است، به‌راحتی از بین میلگردبستر عبور می‌دهیم؛ اما چون لوله ونت انعطاف پذیر نیست مجبور به ایجاد شیار در دیوار و میلگردبستر خواهیم بود و قسمت مد نظر از میلگردبستر بریده شده و انتقال لوله‌ها از داخل دیوار اجرا میشود. در هر دو روش ذکر شده جاهای خالی با ملات یا دوغاب پر میشود.
البته مزیت میلگرد بستر بیشتر از معایب آن است. به همین علت کاربرد آن، دلیل بر غیر موجه بودن عدم استفاده از آن است. با اجرای این روش می‌توان اطمینان حاصل کرد که مقاومت دیوار بیشتر شده و در زمان وقوع زلزله ایمن است. این المان می‌تواند ترک ناشی از جمع‌شدگی و همچنین تغییرشکل ناشی از تغییر دما و حرارت را کنترل کند.
لازم به ذکر است :
برای میلگرد بستر از مفتول سایز 5 تا 14 استفاده میشود که با توجه به صلاح دید مهندس و براساس نوع مصرف، سایز مورد نظر انتخاب می‌گردد. مجتمع فولاد کویر کاشان کامل‌ترین سبد تولید مفتول در ایران را دارد.
نکات اجرای میلگرد بستر
اجرای میلگرد بستر با نکاتی همراه است که در پروژههای ساختمانی باید رعایت شود تا تأثیر مثبت آن در سازه را ببینیم. در ادامه به این نکات اشاره خواهیم کرد:
- میلگردبستر در هر یک از دو نوع نردبانی یا خرپایی که باشد باید در عرض دیوار قرار می‌گیرد و از طرفین حدود دو سانت کمتر از عرض واقعی دیوار باشد تا ملات به‌طور کامل آن را پوشش دهد.
- میلگرد باید به صورت یکپارچه در طول دیوار قرار بگیرد تا بتواند نیروی تنشی را به‌درستی در طول دیوار تحمل کند؛ به همین علت در صورت نیاز می‌توان از میلگرد بستر به صورت اورلپ استفاده کرد تا این یکپارچگی حفظ شود.
- میله‌های جانبی میلگردبستر، برای پیوستگی بیشتر جهت انتقال تنش از یک قسمت به قسمت دیگر، هم‌پوشانی (اورلپ) میشود.
اتصال اورلپ بین دو میلگرد بستر که در اندازه حدودی 6 میلی متر اجرا میشود.
- در نواحی گوشه اگر المانی مثل پروفیل‌های فولادی، تیرآهن، میلگرد وجود داشت، توسط جوشکاری به آن عضو وصل گردد. همچنین توسط گیره و قلاب به وادار متصل میشود.
- در اجرای دیوارها به‌جای میلگردبستر می‌توان از توری پلی اتیلن (مش پلی اتیلن) به همراه ملات سیمانی استفاده کرد.
- میلگرد بستر عمدتاً به صورت افقی اجرا میشود؛ اما در صورت نیاز امکان اجرا به صورت عمودی هم امکان‌پذیر است.
- عموماً قطر میلگرد مورد استفاده در میلگردهای بستر، 4 میلیمتر است.
- در صورتی که نیاز باشد میلگرد بستر به اسکلت فلزی نصب شود باید توسط جوش مقاومتی یا گیره و قلاب مناسب به وادار (وال پست) متصل شود.
- در چهار طرف، بست متصل گردد. از پیچ و رول بولت نیز می‌توان استفاده کرد.
- ملات روی بستر میلگرد باید حدود 2 سانتی‌متر بالای آن در لایه‌های هر رج قرار بگیرد.
با اجرای میلگردبستر، استقامت برشی درون دیوار افزایش یافته و شکل‌گیری آن بهتر میشود؛ همچنین از ریزش خارج از صفحه آن جلوگیری شده و نیازی به تزریق دوغاب ندارد. از دیگر فواید آن می‌توان به اتصال دیوارهای دو لایه به هم، اتصال در دیوارهای متقاطع، تعبیه آن هم به شکل قائم و هم افقی در داخل دیوار اشاره کرد. در این صورت نیازی نیست ساخت دیوار تغییر داده شود.
نبشی کشی در دیوارها
میلگرد بستر گزینۀ مناسبی برای جایگزینی به‌جای نبشی کشی است. روش نبشی کشی در ساختمان‌ها جهت جلوگیری از خرابی و خسارات ناشی از زلزله و سایر عوامل طبیعی اجرا میشود. نیروهای وارد شده به ساختمان و دیوارها توسط نبشی کشی به زمین انتقال می‌یابد و موجب پایداری در دیوار و کل سازه میشود.
نبشی کشی در کارگاه ساختمانی به کمک وال پست در دیوار اجرا میشود و قابل اجرا در سازه‌های بتنی و فولادی است. نبشی نوعی پروفیل فلزی است که در ابعاد و اندازه‌های متفاوتی تولید و به بازار عرضه میشود. نبشی در آسانسور نیز قابل استفاده بوده که به صورت نبشی لقمه یا شاخه است و که محل اتصال ریل‌ها می‌باشد.
بخوانید: تفاوت نبشی و سپری و کاربرد‌های آن‌ها
وال پست چیست و تفاوت آن با میلگرد بستر
وال پست المانی از جنس فولاد است که به صورت عمودی و افقی در دیوارهای سازه اجرا میشود. انتقال نیروهای ناشی از باد و زلزله از دیوار به قاب سازه، وظیفه اصلی وال پست می‌باشد. طبق آیین نامه 2800 اجرای وال پست در دیوارها با طول بیش از 6 متر الزامی است.
به زبان ساده وال پست، قابی چهارچوب است که نگهدارنده دیوار است. در کارگاه های ساختمانی وال پست را از قوطی و نبشی می‌سازند؛ اما میلگرد بستر همان طور که از اسمش مشخص است از جنس میلگرد است. وال پست نیز همانند میلگردبستر نقش موثری در برابر تخریب زلزله دارد.
میلگردبستر با یک لایه ملات به ضخامت حدود 2 سانتی متری اجرا میشود؛ ولی روی سطح وال پست یا همان وادار با پشم سنگ ضد رطوبت پوشانده میشود و روی آن رابیتس یا یک لایه مش الیافی اجرا میشود تا از ترک خوردگی عضو جلوگیری لازم به عمل آید.
در دیوارهای بلوکی فاصله موجود بین وال پست‌ها با میلگردبستر مسلح میشود. وال پست عضوی است که در سازه ها نقش مهمی دارد و اجرای آن نباید همراه با ضعف باشد. اجرای وال پست با میلگرد بستر باید باهم در سازه اجرا شوند. عملکرد وال پست بدون میلگرد، باعث ریزش دیوار در هنگام زلزله و ایجاد خسارات مالی و جانی میشود.
نکته: باصرفه‌ترین روش نگهداری از دیوارهای سازه‌ای در برابر زلزله و عوامل طبیعی همچنین مقاوم‌سازی آن، استفاده از میلگرد بستر است.
بخوانید: وال پست و هدف از اجرای آن در صنعت ساختمان
خرید میلگرد بستر
برای خرید و اطلاع از قیمت میلگرد بستر و استفاده از مشاورۀ رایگان قبل از خرید می‌توانید با مجموعۀ عصرآهن تماس بگیرید. کارشناسان مجموعه پاسخ‌گوی سؤالات شما خواهند بود. ارتباط با واحد فروش عصرآهن از طریق شماره 0414180 است.
جمع بندی
آنچه در این مقاله از عصرآهن گفته شد، پیرامون میلگرد بستر و نکات اجرایی آن بود. میلگرد بستر عضوی است که جهت افزایش مقاومت و استحکام المان‌ها در دو نوع نردبانی و خرپایی به کار برده میشود. بیشترین کاربرد آن در دیوارهای بنایی به‌ویژه دیوارهای ساخته شده با بلوک سیمانی و سفالی است.
اهمیت این المان در کم‌کردن خسارات ناشی از زلزله قابل توجه است که طبق آیین نامه در تمام دیوارهای سازه باید اجرا گردد. در طول مقاله راجع‌به این امر مهم و مهار دیوار در برابر آسیب زلزله نوشته شده است.
در صورت تمایل می‌توانید با مشاورین ما در عصرآهن در خصوص خرید میلگرد با شماره 04133250280 در تماس باشید. مشاورین ما در زمینه خرید آهن و فولاد راهنمای شما خواهند بود.
سؤالات متداول
قطر مفتول میلگرد بستر از 4 تا 15 میلیمتر است و نسبتبه ویژگیهای ساختمان و صلاحدید مهندس انتخاب میشود.
برای خرید میلگرد بستر در تبریز و دیگر شهرهای ایران با مجموعه عصرآهن تماس بگیرید. شماره تماس بخش فروش 0414180 است.
