استفاده از میلگرد شناژ باعث می‌شود که سازه مقاومت و استحکام بالاتری داشته باشد. در این قسمت از دانشنامه عصرآهن قصد داریم شناژ و بهترین میلگرد برای شناژ را بررسی کنیم.
لازم به ذکر است که اطلاعات نوشته شده در این مقاله با استفاده از مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان تهیه شده است.
منظور از شناژ چیست؟
شناژ عضوی از سازه بتن‌آرمه است که تحت کشش قرار می‌گیرد. از میلگرد برای شناژ بندی ساختمان استفاده می‌شود. نام دیگر شناژ، کلاف است و در متون آیین‌نامه‌ها از کلاف استفاده می‌شود.
کلاف‌بندی ساختمان جهت حفظ انسجام و پیوستگی اعضای اصلی ساختمان، شامل دیوارها، کف‌ها و پی الزامی است. کلاف‌بندی باید بر اساس ضوابطی که در ادامه خواهیم گفت انجام گیرد.
لازم است کلیه کلاف‌های افقی و قائم از بتن مسلح با مقاومت مشخصه 30 مگاپاسکال ساخته شوند. انواع شناژ و نحوه قرارگرفتن میلگرد شناژ درون المان‌ها را بررسی خواهیم کرد.
انواع شناژ در ساختمان
در این قسمت با انواع شناژ در ساختمان آشنا خواهیم شد تا بررسی نحوه اجرای آن‌ها به‌درستی انجام شود. با شناخت انواع شناژ، انتخاب بهترین میلگرد برای شناژ نیز اصولی‌تر انجام می‌شود.
- شناژ افقی؛ به‌صورت ضربدری یا به شکل خرپا در پی ساختمان اجرا می‌شوند
- شناژ عمودی؛ این نوع در ساختمان‌های چند طبقه اجرا می‌شود و در صورتی اجرا می‌شود که شناژ افقی در سازه اجرا شده باشد
- شناژ مورب؛ برای کلاف‌سازی مضاعف در فونداسیون اجرا می‌شود
- شناژ مخفی؛ در اجرای این شناژ از دو میلگرد استفاده می‌شود که یکی در بالا و دیگری در پایین مقطع قرار می‌گیرد. بهترین میلگرد برای شناژ مورب استفاده از میلگرد آجدار سایز 16 است.
لیست قیمت میلگرد تمامی کارخانجات در بازار امروز
شناژ افقی
در کلیه دیوارهای باربر، کلاف افقی باید در تراز زیر و تراز روی دیوار با رعایت ضوابط زیر ساخته شود:
- در تراز زیر دیوار: عرض کلاف نباید از عرض دیوار یا 250 میلی‌متر و ارتفاع آن نباید از دوسوم عرض دیوار یا 250 میلی‌متر کمتر باشد.
- در تراز روی دیوار: عرض کلاف نباید از عرض دیوار کمتر باشد، مگر در دیوارهای بیرونی که به منظور نماسازی می‌توان عرض کلاف را حداکثر تا 50 میلی‌متر از عرض دیوار کمتر اختیار نمود؛ ولی در هر حالت عرض کلاف افقی نباید از 200 میلی‌متر کمتر باشد.
ارتفاع کلاف نیز نباید از 200 میلی‌متر کمتر باشد. هنگام اجرای کلاف سقف، تدابیر لازم برای اتصال مناسب آن به تیرهای سقف اتخاذ شود؛ همچنین چنانچه سقف از بتن مسلح درجا ساخته شود، نیازی به کلاف افقی اضافی در تراز سقف نیست.
مشخصات و محل قراردادن میلگردها در کلاف افقی بتنی
- میلگردهای طولی باید از نوع آجدار با حداقل قطر 12 میلی‌متر باشند
- میلگردهای طولی باید حداقل چهار عدد بوده و در چهار گوشه کلاف با پوشش بتنی مناسب قرار گیرند. در صورتی که عرض کلاف از 350 میلی‌متر فراتر رود تعداد میلگردهای طولی باید به 6 عدد یا بیشتر افزایش داده شود به‌گونه‌ای که فاصله هر دو میلگرد مجاور از 250 میلی‌متر بیشتر نباشد
- میلگردهای طولی باید با تنگ‌هایی به قطر حداقل 8 میلی‌متر به یکدیگر بسته شوند. فاصله تنگ‌ها از یکدیگر نباید از 200 میلی‌متر بیشتر باشد. فاصله تنگ‌ها در طولی برابر با 450 میلی‌متر از بر کلاف قائم که ناحیه بحرانی نامیده می‌شود، باید به 100 میلی‌متر کاهش یابد. در ناحیه بحرانی و در محل اتصال کلاف‌ها به یکدیگر، نباید میلگرد وصله شود.
- پوشش بتن اطراف میلگردهای طولی نباید در مورد کلاف زیر دیوار از 50 میلی‌متر و در مورد کلاف سقف از 30 میلی‌متر کمتر باشد.
اتصال کلاف‌های افقی
- در هر تراز، کلاف‌ها باید به یکدیگر متصل شوند تا کلاف‌بندی به‌صورت یک شبکه به‌هم پیوسته باشد؛
- میلگردها در محل تلاقی کلاف‌ها باید حداقل به اندازه 500 میلی‌متر هم‌پوشانی داشته باشند؛
- کلاف افقی نباید در هیچ جا منقطع باشد. در صورت نیاز به عبور لوله، قطر آن نباید بیش از یک‌ششم عرض کلاف باشد. عبور لوله نباید باعث قطع یا جابجایی میلگردها شود؛ همچنین لوله آب گرم باید با عایق حرارتی پوشانده شود.
شناژ قائم
در این بخش کلاف قائم و بهترین میلگرد برای شناژ قائم را بررسی خواهیم کرد. در ابتدا بهتر است مشخصات و محل قراردادن کلاف قائم را بررسی کنیم.
مشخصات و محل قراردادن کلاف قائم
- کلاف‌های قائم بتن مسلح باید در محل تقاطع دیوارهای سازه‌ای تعبیه شوند. در صورتی که طول دیوار بین دو کلاف بیشتر از 5 متر باشد باید کلاف‌های قائم اضافی با توزیع یکنواخت در فواصل حداکثر 5 متر در داخل دیوار تعبیه شود.
- عرض کلاف قائم نباید از عرض دیوار مجاور در هر جهت کمتر باشد، مگر در دیوارهای بیرونی که به منظور نماسازی می‌توان عرض کلاف را حداکثر تا 50 میلی‌متر از عرض دیوار کمتر اختیار نمود، ولی در هر حالت هیچ یک از ابعاد مقطع کلاف قائم نباید از 200 میلی‌متر کمتر باشد.
- در ساختمان‌های دو طبقه یا ساختمان‌های دارای زیرزمین، لازم است در کلیه گوشه‌های بیرونی ساختمان از کلاف قائم گوشه (دوبل) در زیر استفاده شود
- طول کلاف قائم گوشه در هر امتداد گوشه، نباید از 500 میلی‌متر یا عرض دیوار متعامد به‌علاوه 200 میلی‌متر، هر کدام بیشتر است، کمتر باشد.
مشخصات و محل قراردادن میلگردها در کلاف عمودی بتنی تک
- بهترین میلگرد برای شناژ قائم برای میلگردهای طولی باید از نوع آجدار با حداقل قطر 12 میلی‌متر باشد
- حداقل چهار میلگرد طولی باید در چهار گوشه کلاف با پوشش بتنی مناسب قرار گیرند و به نحو مناسبی با میلگردهای طولی کلاف افقی مهار شوند
- میلگردهای طولی باید با تنگ‌هایی به قطر حداقل 8 میلی‌متر به یکدیگر بسته شوند. فاصله تنگ‌ها از یکدیگر نباید از 200 میلی‌متر بیشتر باشد. حداکثر فاصله تنگ‌ها در ناحیه بحرانی بالا و پایین کلاف باید به 100 میلی‌متر کاهش یابد. طول ناحیه بحرانی در کلاف قائم از بر داخلی کلاف افقی محاسبه می‌شود و بزرگ‌ترین دو مقدار زیر است:
الف) یک‌پنجم فاصله محور تا محور کلاف‌های افقی بالا و پایین دیوار؛
ب) دو برابر ضخامت کلاف قائم در راستای عمود بر دیوار.
- در ناحیه بحرانی و در محل اتصال کلاف‌ها به یکدیگر، نباید میلگرد وصله شود
- پوشش بتن اطراف میلگردهای طولی نباید از 30 میلی‌متر کمتر باشد
- در صورتی که حداقل عرض مقطع کلاف از 350 میلی‌متر بیشتر باشد، تعداد میلگردهای طولی باید به 6 عدد یا بیشتر افزایش داده شود، به‌طوری که فاصله هر دو میلگرد مجاور از 250 میلی‌متر بیشتر نباشد
- میلگردهای طولی کلاف قائم طبقه زیرین باید حداقل به اندازه 250 میلی‌متر به‌صورت قائم و با خم 90 درجه، حداقل 200 میلی‌متر در داخل پی یا کلاف زیر دیوار مهار شوند.
مشخصات و محل قراردادن میلگردها در کلاف قائم بتنی گوشه (دوبل)
- میلگردهای طولی باید از نوع آجدار با حداقل قطر 12 میلی‌متر باشد
- حداقل هشت میلگرد طولی باید با نظمی که در مقررات ملی توصیه شده است و با پوشش بتنی مناسب قرار گیرند و به نحو مناسبی به میلگردهای طولی کلاف افقی مهار شوند
- میلگردهای طولی باید با تنگ‌هایی به قطر حداقل 8 میلی‌متر به یکدیگر بسته شوند. فاصله تنگ‌ها از یکدیگر نباید از 200 میلی‌متر بیشتر باشد. حداکثر فاصله تنگ‌ها در ناحیه بحرانی بالا و پایین کلاف باید به 100 میلی‌متر کاهش یابد. طول ناحیه بحرانی در کلاف قائم از بر داخلی کلاف افقی محاسبه می‌شود و بزرگ‌ترین دو مقدار زیر است:
الف) یک‌پنجم فاصله محور تا محور کلاف‌های افقی بالا و پایین دیوار؛
ب) دو برابر ضخامت کلاف قائم در راستای عمود بر دیوار.
- در ناحیه بحرانی و در محل اتصال کلاف‌ها به یکدیگر، نباید میلگرد وصله شود
- پوشش بتن اطراف میلگردهای طولی نباید از 30 میلی‌متر کمتر باشد
- چنانچه عرض کلاف در هر امتداد از 350 میلی‌متر بیشتر باشد، تعداد میلگردهای طولی در آن امتداد و در هر ردیف باید به 3 عدد یا بیشتر افزایش داده شود، به‌گونه‌ای که فاصله هر دو میلگرد مجاور از 250 میلی‌متر بیشتر نباشد
- میلگردهای طولی کلاف قائم طبقه زیرین باید حداقل به اندازه 250 میلی‌متر به‌صورت قائم و با خم 90 درجه، حداقل 300 میلی‌متر در داخل پی یا کلاف زیر دیوار مهار شوند.
اتصال کلاف‌های قائم
کلاف‌های قائم باید به‌نحو مناسب به کلاف‌های افقی متصل شوند. در نقاط تقاطعی که کلاف قائم ادامه می‌یابد، میلگردهای طولی کلاف قائم باید بدون قطع‌شدن از درون کلاف افقی عبور نمایند.
در نقاط تقاطعی که کلاف قائم ادامه نمی‌یابد، میلگردهای طولی کلاف قائم باید تا روی میلگردهای فوقانی کلاف افقی ادامه یافته و با خم 90 درجه حداقل به اندازه 500 میلی‌متر در داخل کلاف افقی مهار شوند؛ همچنین کلاف‌های قائم باید به‌نحو مناسب به یکدیگر و به پی یا کلاف زیر دیوار متصل شوند.
بخوانید: پی سازی | نکات مربوط به اجرای آرماتوربندی پی
سخن آخر
کلاف، بند یا شناژ موضوع اصلی این مقاله بود که ضوابط لازم در مورد اجرا و نوع انتخاب میلگرد را بررسی کردیم. اگر سؤالی در این زمینه داشتید از بخش «ارسال دیدگاه» با ما به اشتراک بگذارید.
سؤالات متداول
بهترین میلگرد برای شناژ افقی میلگرد آجدار سایز 6 و سایز 15 قلاب‌دار است، بهترین میلگرد برای شناژ عمودی یا قائم، میلگرد با حداقل قطر 12 میلی‌متر است و بهترن میلگرد برای شناز مخفی سایز 16 است. برای آشنایی بیشتر با انواع شناژها به ادامه مطلب مراجعه کنید.
