آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که برج‌ها و ساختمان‌های بلند چگونه با میلگرد 12 متری ساخته می‌شوند؟
طول استاندارد میلگرد فولادی 12 متر است و تولید آن با طول بیشتر به دلیل مشکلات حمل و نقلی ممکن نیست. اعضای بلند در پروژه‌های عظیم نیاز به مقاطع بلندتری دارند. رایج‌ترین روش برای ایجاد یک ساختار واحد از میلگرد، استفاده از اورلب میلگرد است.
فهرست مطالب
اورلب میلگرد چیست؟
اورلب میلگرد (overlap) با روی هم قرار گرفتن میلگردها و سپس اتصال آنها توسط سیم مفتول به وجود می‌آید. به اورلپ میلگرد طول همپوشانی نیز گفته می‌شود. مهم‌ترین موردی که در اجرای اورلپ باید در نظر گرفت طول همپوشانی است.
در تعیین طول همپوشانی، اندازه میلگرد و نوع کاربری تاثیرگذار است. در ادامه انواع اورلب میلگرد را بررسی خواهیم کرد.
با این تعریف می‌توان گفت اورلپ یک روش برای اتصال میلگردها است. زمانی که در ساخت یک سازه بتن‌آرمه، نیاز به میلگرد با طول بیشتر از 12 متر باشد با کنار هم قرار دادن دو میلگرد و اتصال آنها به‌هم طول‌های بلندتر را تامین می‌کنند.
در اورلب میلگرد، میلگردها روی هم قرار می‌گیرند و سپس با بتن‌ریزی در جای خود تثبیت می‌شوند. اگر دو میلگرد بدون اتصال در سازه استفاده شوند ممکن است در بتن‌ریزی مشکلاتی به وجود آید. به‌عنوان مثال ممکن است بتن بین دو میلگرد نفوذ کند یا در هنگام بتن‌ریزی، شاخه‌های میلگرد جابجا شوند.
به همین دلیل برای اتصال میلگردها از روش‌های مختلفی می‌توان استفاده کرد که در ادامه به هر کدام اشاره خواهیم کرد. روش‌های نام‌برده به عنوان انواع اورلب میلگرد در سازه یاد می‌شود.
انواع اتصال میلگرد
برای اتصال دو میلگرد از چند روش مختلف استفاده می‌شود. روش مناسب بر اساس نوع میلگرد، سایز میلگرد و شرایط پروژه انتخاب می‌شود. به کمک این سه روش میلگردها در سازه بتنی به یکدیگر متصل می‌شوند.
اتصال میلگردها به کمک سیم
استفاده از سیم برای اتصال میلگردها خیلی رایج و راحت است. در بیشتر سازه‌های مسکونی و چند طبقه با استفاده از سیم مفتول می‌توان میلگردها را به هم متصل کرد. در این نوع اورلپ، مقاومت، سایز و قطر میلگرد مهم است.
اورلپ میلگرد یا وصله پوششی با قراردادن دو میلگرد در مجاورت یکدیگر در یک طول مشخص گفته می‌شود. طولی که دو میلگرد باید در مجاورت یکدیگر قرار داده شوند، به نام "طول وصله" و یا "طول پوشش" خوانده می‌شود.
وصله پوششی را می‌توان به صورت وصله پوششی تماسی و وصله پوششی غیر تماسی اجرا کرد.
وصله پوششی تماسی
در وصله پوششی تماسی، میلگردهای وصله شونده در طول وصله کاملا در تماس با یکدیگر قرار می‌گیرند. در این حالت بین دو میلگرد هیچ حفره‌ای نباید باشد.
برای ایجاد پوشش تماسی می‌توان با استفاده سیم‌های نازک، میلگردهای وصله شونده را در طول وصله و در فواصل مناسب به یکدیگر متصل نمود. تصویر (الف)
وصله پوششی غیر تماسی
در وصله پوششی غیر تماسی باید شرایطی فراهم کرد که بتن به طور مناسب در بین میلگردهای وصله شونده نفوذ کرده و بین آنها حفره ایجاد نشود. در این روش از سیم برای اتصال میلگردها استفاده نمی‌شود. بنابراین رعایت حداقل فاصله آزاد بین دو میلگرد باید طبق تصویر زیر باشد. تصویر (ب)
اتصال میلگردها از طریق جوشکاری
در اجرای سازه‌هایی نظیر پل و ساخت المان‌هایی مثل دیوار حائل و ستون با استفاده از جوشکاری می‌توان میلگردها را به‌هم متصل کرد.
در پروژه‌هایی که نیاز به تراکم بالای میلگرد باشد از جوشکاری انتهای میلگرد استفاده می‌شود. روش جوشکاری انتهای میلگرد پیش از اجرای سازه و نصب اعضا در المان‌ها انجام می‌شود. در این روش انتهای میلگرد اول به کاتد و انتهای میلگرد دوم به الکترود تبدیل می‌شود.
در این صورت با اتصال این دو میلگرد به‌هم تخلیه بار الکتریکی میان دو سر میلگرد ایجاد می‌شود سپس فلز ذوب شده و مقاطع فولادی متصل به یکدیگر متصل می‌شوند.
اتصال میلگردها به روش مکانیکی
جدیدترین نوع اتصال در میلگردها، اتصال به روش مکانیکی است. در این روش با استفاده از یک قطعه مکانیکی دو شاخه را به یکدیگر متصل می‌کنند. البته این روش برای میلگرد با سایز بیشتر از 20 میلی‌متر مناسب است.
بنابراین برای اتصال میلگرد 20 ممکن است از اتصال مکانیکی استفاده شود.
اورلب میلگرد فونداسیون
اورلب میلگرد در فونداسیون سازه بتن‌آرمه نیز به کار برده می‌شود. بهترین محل برای اورلپ و ایجاد وصله بین دو میلگرد در شبکه بالا در یک سوم دهانه و همچنین در شبکه پایین در یک دوم دهانه است.
در اجرای فونداسیون سراسری به‌ویژه در سازه‌های عظیم با فونداسیون به سطح بزرگ قطعا استفاده از روش اورلب میلگرد بسیار لازم خواهد بود. همچین در مبحث نهم مقررات ملی ساختمان در رابطه با همپوشانی میلگرد، استفاده از اورلپ برای میلگردهایی با قطر کمتر از 36 میلی‌متر مجاز است.
اورلب میگرد ستون
ستون از جمله عضوهایی است که باید با استفاده از اورلب به طول بیشتری دست یافت. برای این منظور بعد از اجرای هر طبقه، میلگردهایی به عنوان میلگرد انتظار در آخر ستون تعبیه می‌شود این میلگردها خارج از بتن‌ریزی قرار گرفته و با میلگرد ستون طبقه دیگر به روش اورلب به هم متصل می‌شوند.
مقدار اورلب میلگرد ستون با توجه به سایز میلگرد انتخاب می‌شود. محاسبه طول اورلب میلگرد ستون نیز با نرم‌افزار و فرمول‌های مربوطه به دست می‌آید.
وظیفه محاسبه طول همپوشانی برعهده چه کسی است؟
برآورد طول اورلب میلگرد برعهده مهندس محاسب است و باید جداول مربوط به همپوشانی را در نقشه‌های اجرایی تحویل سازنده دهد. در جدول همپوشانی میلگرد اطلاعاتی مثل طول همپوشانی، نحوه اجرا و دیگر اطلاعات لازم قرار داده شده است.
مهندس ناظر، مجری و کارگران ساختمانی با بررسی نقشه اجرایی باید محل اورلب و اطلاعات مربوط به اجرای آن را به دست آورند. در صورت نبود جدول همپوشانی حتما به واحد مربوط برای تکمیل نقشه اطلاع داده شود.
بنابراین محاسبه طول اورلب در سازه برعهده مهندس محاسب می‌باشد که باید با استفاده از نرم‌افزار به دست آید. در محاسبه اورلپ توصیه می‌شود از روش‌های تجربی و کارگاهی استفاده نشود.
نحوه محاسبه طول اورلب میلگرد
بر اساس آیین‌نامه حداقل طول وصله پوششی برای میلگردهای آجدار در کشش، برای دو دسته A و B برابر با مقدار زیر است:
دسته A:
دسته B:
نحوه محاسبه ld با استفاده از فرمول زیر به دست می‌آید:
شرایط گروه A و گروه B از وصله پوششی تحت کشش:
نحوه محاسبه طول وصله پوششی فشاری برای میلگرد آجدار تحت فشار طبق روابط زیر است:
ضوابط آیین نامه‌ای برای همپوشانی فلزات
در مبحث دهم مقررات ملی ساختمان برای همپوشانی دو فلز بند زیر مطرح شده است:
در اتصالات پوششی (روی‌هم) دو قطعه، طول همپوشانی نباید از 5 برابر ضخامت قطعه نازک‌تر کمتر باشد و در هیچ حالتی از 25 میلی‌متر کمتر نشود. در اتصالات پوششی کهورق و تسمه‌های تحت اثر تنش‌های محوری را به یکدیگر متصل می‌کند، باید ضلع انتهایی هر یک از قسمت‌های متصل شونده، توسط جوش گوشه اتصال یابند (جوش دو طرفه).
در وضعیتی که اتصال به اندازه کافی مقید شده باشد یا تغییرشکل خمشی آنقدر محدود باشد که از شدن اتصال تحت اثر بار حداکثر جلوگیری شود، می‌توان از جوش یک‌طرفه استفاده کرد.
مورد دیگر اینکه استفاده از جوش گوشه در لبه سوراخ و شکاف در اتصالات روی‌هم، به منظور انتقال برش یا جلوگیری از کمانش و یا جدایی قسمت‌های متصل شونده مجاز می‌باشد. جوش‌های گوشه در سوراخ‌ها و شکاف‌ها را نباید به عنوان جوش کام یا انگشتانه در نظر گرفت.
البته موارد گفته شده بیشتر مربوط به سازه فولادی و اتصال قطعات فلزی به یکدیگر است.
جمع‌بندی
در این مقاله به اورلب میلگرد و انواع روش‌های اجرای آن در سازه پرداخته شد. همپوشانی یا اورلپ مشکل محدودیت طول در میلگرد را برطرف می‌کند و روش بسیار کارآمدی در اجرای سازه بتن‌آرمه به حساب می‌آید.
برای مشاهده قیمت میلگرد و خرید آن به وب‌سایت عصرآهن مراجعه کنید و یا با شماره 0414180 در تماس باشید. قیمت میلگرد تولیدکنندگان مختلف در وب‌سایت به صورت لحظه‌ای به‌روزرسانی می‌شود.
