یکی از اصلی‌ترین مسائل قبل از شروع هر پروژه ساختمانی، خرید مصالح ساختمانی از جمله میلگرد است. به‌منظور رعایت استانداردهای ساختمانی، قبل از اجرای هر سازه، باید با دقت مقدار، تعداد، وزن و هزینه مقاطع فولادی و مصالح ساختمانی برآورد شود.
وزن مخصوص میلگرد به عوامل متعددی نظیر گرید، استاندارد ساخت، سایز و آلیاژهای استفاده‌شده در آن وابسته است. با توجه به اهمیت این مسئله، قصد داریم در این متن، دربارۀ فرمول محاسبه وزن و عوامل تأثیرگذار بر آن بحث کنیم.
فهرست مطالب
چه عواملی در تعیین وزن مخصوص میلگرد نقش دارند؟
وزن میلگردها تحت‌تأثیر عوامل مختلف، ممکن است متفاوت باشد. برخی از این عوامل عبارت‌اند از:
جنس میلگرد
جنس میلگرد یکی از عوامل اصلی در محاسبه وزن مخصوص آن است. میلگردها ممکن است از فولاد کربنی، استنلس استیل و آلومینیوم ساخته شوند. هر جنس میلگرد ویژگی‌های خاصی از جمله چگالی متفاوتی دارد که تأثیر مستقیمی در محاسبه وزن آن دارد.
میلگردی که ما در نظر داریم میلگرد فولادیِ کربن‌دار است و در این مقاله راجع‌به آن صحبت خواهیم کرد.
لیست قیمت میلگرد تمامی کارخانجات در بازار امروز
قطر میلگرد
قطر میلگرد نیز در محاسبه وزن مخصوص آن اهمیت دارد. با افزایش قطر میلگرد، مقدار وزن آن افزایش می‌یابد و برعکس با کاهش قطر، وزن کمتری خواهیم داشت.
آج میلگرد
هرچند تأثیر آج میلگرد روی وزن آن کم است؛ اما بی‌تأثیر هم نیست. آج روی این مقطع فولادی به سه شکل مارپیچی، جناقی یا ترکیبی از هر دو است.
طول میلگرد
طبق موضوعی که در بالا اشاره شد، طول میلگرد نیز در محاسبه وزن آن مهم است. با افزایش طول میلگرد، مقدار وزن مخصوص آن افزایش می‌یابد. البته طول استاندارد میلگرد 12 متر است و این استاندارد توسط تمام تولیدکنندگان فولاد کشور رعایت می‌شود.
برای محاسبه وزن میلگرد از فرمول‌های مشخصی استفاده می‌شود که به عوامل فوق وابسته هستند. این فرمول‌ها بسته به استانداردها و واحدهای استفاده‌شده در هر کشور ممکن است متفاوت باشند. به‌عنوان مثال، استاندارد آمریکایی برای محاسبه وزن میلگرد، (ASTM)، استانداردهای مرجع اروپا EN، آلمان DIN ، ژاپن GIS و استاندارد جهانی ISO است.
بخوانید: آشنایی با استانداردهای میلگرد در ایران و جهان | استاندارد ASTM ،GOST ،JIS
فرمول محاسبه وزن میلگرد
فرمول محاسبه وزن میلگرد بستگی به ابعاد و استاندارد میلگرد دارد که به‌صورت زیر تعریف می‌شود:
در این فرمول، عوامل زیر استفاده شده‌اند:
- شعاع: این عامل، نصف قطر میلگرد را نشان می‌دهد و واحد آن میلی‌متر است؛
- طول: طول میلگرد را با واحد میلی‌متر در این قسمت وارد می‌کنید.
آیا وزن میلگرد کارخانه‌های مختلف با هم تفاوت دارد؟
در پاسخ این سوال باید گفت بله، وزن میلگرد ممکن است بین کارخانه‌های مختلف تفاوت داشته باشد. دلایل این تفاوت‌ها عبارت‌اند از:
مواد اولیه: کارخانه‌های مختلف ممکن است از مواد اولیه متفاوت برای تولید میلگرد استفاده کنند. این مواد اولیه می‌توانند شامل فولاد با ترکیبات شیمیایی فلزات مختلف باشند که مستقیماً بر وزن میلگرد تولیدی تأثیر می‌گذارند.
فرآیند تولید: روش‌های تولید میلگرد در کارخانه‌های مختلف نیز ممکن است متفاوت باشد. فرآیندهایی مانند آهنگری، کشیدگی سرد یا گرم و تراشکاری می‌توانند در نحوه شکل‌دهی و تولید میلگرد تأثیر داشته باشند و در نتیجه وزن مخصوص آن را تغییر دهند.
تعیین استانداردها: طبق آنچه پیش‌تر ذکر شد، هر کشور و صنعت استانداردهای خاصی برای تولید و کنترل کیفیت میلگرد دارند. این استانداردها ممکن است نسبت به سایر کشورها و صنایع متفاوت باشند و در نتیجه وزن میلگرد تولیدی نیز تفاوت داشته باشد.
تنظیمات و تجهیزات: تنظیمات دقیق ماشین‌آلات و تجهیزات در کارخانه‌ها می‌تواند تفاوت‌هایی در تولید میلگرد به وجود آورد. این تنظیمات شامل فشار و دماهای مختلف، سرعت و روش‌های پرداخت مواد است که ممکن است بر وزن میلگرد تأثیرگذار باشد.
به‌طور کلی، تفاوت‌های کوچکی در وزن میلگرد کارخانه‌های مختلف وجود دارد؛ اما اگر همه کارخانه‌ها از استانداردها و مشخصات فنی معتبر پیروی کنند، این تفاوت‌ها باید در حد قابل قبول و قابل اجرا در تمام پروژه‌ها باشند.
جدول وزن مخصوص میلگرد
در زیر جدولی از وزن انواع میلگرد را بر اساس استانداردهای معمول در صنعت میلگرد آورده شده است؛ اما باید توجه داشت که این مقادیر تقریبی هستند و ممکن است در استانداردها و محاسبات واقعی برخی تفاوت‌های جزئی وجود داشته باشد.
| سایز میلگرد | وزن هر متر (kg/m) | وزن شاخه 12 متری (kg) |
|---|---|---|
| 8 | 0.395 | 4.74 |
| 10 | 0.617 | 7.404 |
| 12 | 0.888 | 10.656 |
| 13 | 1.04 | 12.48 |
| 14 | 1.21 | 14.52 |
| 15 | 1.39 | 16.68 |
| 16 | 1.58 | 18.96 |
| 18 | 2 | 24 |
| 19 | 2.23 | 26.76 |
| 20 | 2.47 | 29.64 |
| 22 | 2.98 | 35.76 |
| 25 | 3.85 | 46.2 |
| 28 | 4.83 | 57.96 |
| 32 | 6.31 | 75.72 |
| 36 | 7.99 | 95.88 |
محاسبه وزن مخصوص میلگرد چه اهمیتی دارد؟
محاسبه وزن میلگرد اهمیت زیادی در صنعت ساخت‌وساز، مهندسی عمران و صنایع وابسته دارد. در زیر به مواردی که وزن دقیق میلگرد در آن‌ها بسیار مهم است اشاره خواهیم کرد:
طراحی سازه
وزن مخصوص آهن و میلگرد در فرآیند طراحی سازه‌ها، از جمله ساختمان‌ها و پل‌ها، بسیار مهم است. با داشتن اطلاعات دقیق از وزن آن‌ها، مهندسان معماری و عمران می‌توانند سازه را به‌طور دقیق مدل‌سازی کرده و از جنبه‌های اقتصادی، عملکردی و ایمنی اطمینان حاصل کنند.
محاسبه هزینه
با داشتن اطلاعات درست در مورد وزن مخصوص میلگرد می‌توان هزینه‌های مربوط به عملیات ساختمانی را به‌طور دقیق‌تر تخمین زد. این امر به مهندسان و سازندگان کمک می‌کند تا بودجه‌بندی صحیحی انجام داده و از هدررفت منابع جلوگیری کنند.
بررسی قوانین و مقررات
در صنعت ساخت‌وساز، قوانین و مقررات مربوط به استفاده از مواد ساختمانی وجود دارند. محاسبه وزن مخصوص میلگرد به مهندسان کمک می‌کند تا مطابق با این قوانین عمل کرده و از رعایت استانداردهای ایمنی و کیفیت اطمینان حاصل کنند.
برنامه‌ریزی حمل‌ونقل
وزن میلگردها در حمل‌ونقل و جابه‌جایی آن تأثیر دارد. با داشتن اطلاعات دقیق در مورد وزن آن‌ها، می‌توان فرآیند حمل‌ونقل میلگردها را بهینه‌سازی و هزینه و زمان موردنیاز برای این امور را کاهش داد؛ همچنین نوع ماشین برای ارسال کالا را درست انتخاب کرد.
با توجه به دلایلی که در بالا معرفی کردیم، بررسی جدول وزن مخصوص میلگرد در بسیاری از جنبه‌های مربوط به صنعت ساخت‌وساز و مهندسی عمران بسیار اهمیت دارد و به‌صورت کلی بهبود کیفیت، کارایی و ایمنی سازه‌ها را تضمین می‌کند.
کاربرد انواع میلگردها
میلگردها در صنعت ساخت‌وساز و بسیاری از صنایع دیگر کاربردهای متنوعی دارند. میلگردهای فولادی در ساختمان‌های بتنی و فلزی استفاده می‌شوند. آن‌ها تشکیل‌دهنده المان‌های باربر ساختمانی هستند و استحکام و سختی لازم برای سازه را فراهم می‌کنند.
میلگرد یا آرماتور در صنعت ساخت‌وساز به‌عنوان تقویت‌کننده‌های بتن مورد استفاده قرار می‌گیرند. آن‌ها در سازه‌های بتنی مانند ستون‌ها، بالکن‌ها، پل‌ها و تونل‌ها استفاده می‌شوند؛ همچنین می‌توان از میلگردهای فولادی و آهنی به‌عنوان مواد تزئینی و هنری نیز استفاده کرد.
آن‌ها ممکن است در تولید مصنوعات فلزی مانند مبلمان، آثار هنری، نمایشگاه‌ها و سازه‌های تزئینی استفاده شوند.
سخن آخر
قیمت میلگرد در واحد کیلوگرم اعلام می‌شود بنابراین در زمان خرید باید وزن دقیق آن مشخص شود تا بتوان هزینه نهایی آن را محاسبه کرد. محاسبه وزن مخصوص میلگرد طبق استانداردهای مختلفی انجام می‌شود.
باید در نظر داشت که مقادیر وزنی که در جداول وزن میلگرد اعلام می‌شود، به‌صورت تقریبی بوده و ممکن است وزن میلگردهای تولید‌شده اندکی اختلاف وجود داشته و با وزن دقیق اعلام‌شده در جدول متفاوت باشند.
