برای مهار کردن آرماتورهای طولی و ساختن آرماتور عرضی در عضو بتن آرمه، میلگرد را با استفاده از روش‌هایی خم می‌کنند، این عملیات باید تحت شرایط و با رعایت مواردی انجام شود تا از شکست آن جلوگیری گردد. در این دانشنامه علاوه بر خمکاری دلایلی که موجب شکستن میلگرد می‌شود را بررسی خواهیم کرد.
همان طور گفته شد در آرماتوربندی و اجرای کارهای ساختمانی ممکن است نیاز باشد تا میلگرد خمکاری شود. برای مثال ساخت خاموت، میلگرد ادکا، رکابی، آرماتور خرک، سنجاقک و میلگرد راستا با خمکاری میلگرد انجام پذیر است. اگر میلگرد مصرفی از کیفیت مناسبی برخوردار نباشد ممکن است در حین خمکاری شکسته شود. در زیر بررسی خواهیم کرد که چه میلگردی می‌شکند و یا چه عواملی باعث شکستن میلگرد می‌شود؛
چه نوع میلگردی دچار شکستگی می‌شود؟
- مهم‌ترین عامل شکستن میلگرد وجود زنگ زدگی بر روی سطح آن است. زنگ زدگی علاوه‌بر اینکه باعث خوردگی و نابود شدن فولاد می‌شود موجب ضعف میلگرد فولادی شده و باعث می‌شود حین خمکاری در سطح مقطع شکستگی ایجاد شود.
همچنین استفاده از میلگرد و آرماتور زنگ زده در سازه باعث می‌شود در هنگام زلزله آسیب‌های جدی به ساختمان وارد شده و اجزایی که در آنها میلگرد نامناسبی استفاده شده تخریب شوند. این عامل ممکن است خسارات مالی و جانی زیادی را به بار بیاورد. بنابراین میتوان نتیجه گرفت میلگردی که هیچ گونه زنگ زدگی روی سطح خود ندارد، شکسته نمی‌شود. برای اینکه از زنگ زدن میلگرد جلوگیری کنیم می‌توانید به دانشنامه زیر مراجعه کنید:
بخوانید: زنگ زدگی میلگرد | شرایط استفاده از میلگرد زنگ زده در سازه
- برای بیشتر کارهای ساختمانی از میلگرد A2 استفاده می‌شود زیرا انعطاف پذیری مناسب‌تری نسبت به انواع دیگر دارد. اصولا برای ساخت میلگردهای عرضی و خاموت از استاندارد A3 استفاده نمی‌شود. با توجه به این موضوع میلگرد A2 شکنندگی کمتری دارد.
- گریدهای متفاوت فولاد در تولید انواع میلگرد تاثیر گذارند همچنین میزان گرید و نوع عناصر تشکیل دهنده آن می‌توانند میزان شکستگی میلگرد را کاهش و یا افزایش دهند. مثلا کربن عنصری است که اگر میزان آن زیاد باشد موجب شکستن میلگرد می‌شود. به همین علت در میلگردهای ساختمانی از کربن به میزان استاندارد استفاده می‌کنند.
میلگردی که میزان کربن زیادی داشته باشد در هنگام جوشکاری عملکرد خوبی نخواهد داشت و ممکن است با حضور حرارت فرآیند جوشکاری مقاومت خود را از دست بدهد.
تاثیر خمکاری بر شکستن میلگرد
از عواملی که می‌تواند باعث شکستن میلگرد و حتی هر نوع وسیله از هر جنسی شود، خمکاری بیش از حد است. یعنی اگر زاویه خمش میلگرد از میزانی که در آیین نامه اشاره شده است کمتر باشد (خمکاری زیاد باشد) احتمال شکسته شدن میلگرد زیاد است. بنابراین میلگردی که با تعداد دفعات کمتری خمیده شود در برابر شکستگی مقاوم‌تر است.
استفاده از ابزار و میز کار نامناسب از دیگر مواردی است که در شکستگی حین خمکاری تاثیر خواهد داشت. در بیشتر پروژه‌ها از ابزار مناسبی برای خمکاری استفاده نمی‌کنند که این عمل باعث آسیب رسیدن و یا شکست میلگرد می‌شود.
همچنین نحوه کار کردن درست با میز خمکاری میلگرد به گارگران آموزش داده شود تا با روش نادرست به خمکاری نپردازند. عدم رعایت اصول موجب ضرر مالی و افزایش هزینه‌های پروژه می‌گردد.
لازم به ذکر است خم کردن برخی میلگردها به سختی انجام می‌شود برای مثال خمکاری میلگرد FRP نباید در کارگاه انجام شود چرا که ممکن است بر اثر وارد کردن فشار زیاد بشکند، در صورت لزوم برای خمکاری میلگرد، سفارش آن را به تولیدکننده می‌دهند. در حال حاضر مهار میله‌های کامپوزیتی FRP در بتن، اغلب با تامین طول مهاری مستقیم صورت می‌گیرد.
بخوانید: روش های خمکاری میلگرد و استاندارد های مربوط به آن
اگر میلگرد خمیده از ناحیه‌ای که دارای خم است حرارت داده شود، شکسته می‌شود زیرا گرما و حرارت ساختار شیمیایی میلگرد فولادی را تغییر می‌دهد و رفتار آن را عوض می‌کند.
تولید میلگرد با کیفیت بالا از بروز مشکلاتی مثل شکستگی جلوگیری می‌کند. میلگرد با کیفیت از طریق فرآیند نورد گرم تولید می‌شود زیرا مراحلی که در این فرآیند بر روی فولاد اجرا می‌شود باعث افزایش مقاومت آن خواهد شد.
مرغوب نبودن میلگرد، ضرب دیدن آن، وجود هرگونه شکاف و آسیب دیدگی روی آن دلیلی کافی برای شکستن میگرد است. پس بهتر است شاخه‌های میلگرد قبل از استفاده بررسی شود.
از جمله عوامل غیر مستقیمی که باعث شکسته شدن میلگرد می‌شود میتوان به نفوذ رطوبت و نفوذ مواد قلیایی به داخل المان بتن آرمه اشاره کرد که با گذشت زمان موجب زنگ زدگی، خوردگی و در نهایت شکست میلگرد می‌شود.
با آگاهی از مواردی که در بالا گفته شد و تلاش برای رعایت آنها میتوان تا حدودی از شکستن میلگرد جلوگیری کرد. مهم است در انبار و نگهداری میلگرد و تمام مصالح ساختمانی دقت کافی به عمل آید تا میلگرد زیر رطوبت و باران نماند؛ زیرا براساس آنچه که گفته شد زنگ زدگی یکی از عوامل ایجاد شکست در میلگرد است بنابراین اگر راهکارهای جلوگیری از زنگ زدگی رعایت شود به طبع آن از شکستگی هم جلوگیری می‌شود.
همچنین کار با آرماتور فولادی با دقت و حوصله انجام شود تا میزان شکست در میلگرد به حداقل برسد. زیرا عدم رعایت اصول و مقررات لازم موجب خرید مجدد و افزایش هزینه خواهد شد.
پایان باد اشاره کرد تغییر شکل‌های ناگهانی که براساس اعمال تنش زیاد در المان بتن آرمه به وجود می‌آید از عوامل شکستن میلگرد است. بروز حوادثی مثل زمین لرزه حتما باعث شکست میلگرد و خروج از محوریت المان بتن آرمه خواهد شد. اجرای اصولی و استفاده از مصالح ساختمانی مرغوب از خسارات این پیامدها می‌کاهد.
جمع بندی
در این دانشنامه سعی کردیم عواملی که باعث شکستن میلگرد می‌شود را بیان کنیم، عواملی مثل زنگ زدگی، خمکاری، فرآیند تولید، عناصر تشکیل دهنده. با رعایت موارد گفته شده و تلاش برای پیشگیری آنها از بروز شکستگی جلوگیری خواهد شد. چون میلگرد از مصالح مهم و بسیار پر کاربرد در سازه است باید در نگهداری و کار با آن بسیار دقت شود.
برای بررسی قیمت آرماتور و خرید آن به وبسایت ما مراجعه کنید و یا از طریق شماره 04133250280 با مشاوران و کارشناسانمان در مجموعه عصرآهن در تماس باشید. وبسایت عصرآهن مرجع کاملی از اخبار، دانسته‌ها، تولیدکنندگان و فروشندگان حوزه آهن آلات است.
