کارخانه ذوب آهن اصفهان یکی از اولین و بزرگترین تولید کننده محصولات فولادی ساختمانی در ایران است که در صنعت فولاد کشور نقشی اساسی ایفا می‌کند. این مجموعه با تولید طیف گسترده‌ای از محصولات، از جمله تیرآهن، میلگرد و شمش‌های ساختمانی، گامی مهم در مسیر خودکفایی صنعتی ایران برداشته است. علاوه بر تولیدات گسترده، ذوب‌آهن اصفهان به بهبود شرایط زیست‌محیطی نیز توجه ویژه‌ای داشته و با اجرای طرح‌های پایدار، از جمله ایجاد کمربند سبز با بیش از ۱۶ هزار درخت در اطراف کارخانه، در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و سایر آلاینده‌های صنعتی نقش مؤثری ایفا کرده است. در این مقاله، به بررسی تاریخچه، گواهینامه ها و افتخارات، استانداردها و حجم صادرات سالانه شرکت ذوب آهن اصفهان خواهیم پرداخت.
معرفی شرکت سهامی ذوب آهن اصفهان
کارخانه ذوب‌آهن اصفهان یک مجتمع صنعتی عظیم است که در جنوب غربی استان اصفهان واقع شده است. عملیات اجرایی احداث این کارخانه در سال ۱۳۴۶ شروع و بهره‌برداری از آن با ظرفیت اولیه ۵۵۰ هزار تن در سال ۱۳۵۰ به‌طور رسمی آغاز گردید. با گذشت بیش از پنج دهه، این کارخانه اکنون با ظرفیت سالانه ۳ میلیون و ۶۰ هزار تن، یکی از بزرگترین و پیشرفته‌ترین واحدهای تولید فولاد در کشور است که از تکنولوژی‌های روز دنیا و نیروی انسانی متخصص بهره می‌برد.
این واحد صنعتی نقش کلیدی در توسعه دیگر حوزه‌های صنعتی ایران ایفا کرده و به همین دلیل به مادر صنعت فولاد کشور معروف است. محصولات این کارخانه به بیش از ۲۳ کشور از جمله کشورهای اروپایی، آسیایی و آفریقایی صادر میشود و در بسیاری از پروژه‌های کلان ملی ایران، نظیر پروژه برج میلاد، نیروگاه هسته‌ای بوشهر، مترو تهران، سدهای بزرگ و سایر پروژه‌های عمرانی و صنعتی، استفاده می‌گردد.
تاریخچه ذوب آهن اصفهان از قبل از انقلاب تا بعد از آن
ایران در قرن‌های گذشته از نظر استخراج و استفاده از فولاد هم‌تراز با کشورهای پیشرفته بود، اما با پیشرفت تکنولوژی و افزایش تقاضای جهانی، به مصرف‌کننده عمده فولاد تبدیل شد. این نیاز به ایجاد یک کارخانه ذوب آهن در کشور را بیش از پیش ضروری کرد. موضوع تاسیس کارخانه ذوب آهن اصفهان از دوران قاجار مطرح بود، اما در دی‌ماه ۱۳۴۴ با توافق ایران و شوروی سابق، ساخت این کارخانه آغاز شد. طبق این توافق، روس‌ها در ازای صادرات گاز ایران، دو مجتمع صنعتی، یکی ذوب آهن اصفهان و دیگری ماشین‌سازی اراک، را در ایران احداث کردند.
عملیات ساخت کارخانه از سال ۱۳۴۶ با ساخت کارگاه‌های کک‌سازی آغاز شد و در دی‌ماه ۱۳۵۰، کوره بلند شماره ۱ به بهره‌برداری رسید. سپس، در دی‌ماه ۱۳۵۱، مجتمع تولید محصولات چدنی راه‌اندازی شد و تولید فولاد با ظرفیت ۵۵۰ هزار تن در سال آغاز گردید. طرح توسعه برای رسیدن به ظرفیت تولید ۱ میلیون و ۹۰۰ هزار تن در سال نیز از سال ۱۳۵۱ شروع شد و در سال ۱۳۵۷ عملیات ساختمانی کمپلکس چدن به پایان رسید.
بررسی خطوط تولید و حجم تولید کارخانه ذوب آهن اصفهان
کارخانه ذوب آهن اصفهان در ابتدا با ظرفیت ۵۵۰ هزار تن فولاد در سال شروع به کار کرد، اما پس از ساخت کوره بلند شماره ۲ و توسعه بخش‌ها، ظرفیت تولید آن به بیش از ۱ میلیون و ۹۰۰ هزار تن رسید. در حال حاضر ظرفیت اسمی تولیدات این شرکت به ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تن در سال رسیده و قرار است به ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تن برسد.
حدود ۵۰ درصد از تولیدات این کارخانه به بیش از ۲۳ کشور در اروپا، آسیا و آفریقا صادر میشود. حجم تولید واقعی ذوب آهن اصفهان حدود ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن در سال است که از این مقدار، ۱ میلیون و ۴۰۰ هزار تن آن محصولات ساختمانی بوده و تولید میلگرد سالانه به بیش از ۶۰۰ هزار تن می‌رسد.
محصولات کارخانه ذوب آهن اصفهان چیست؟
کارخانه ذوب آهن اصفهان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان فولاد در ایران است که طیف گسترده‌ای از محصولات فولادی را برای مصارف مختلف تولید می‌کند. محصولات این کارخانه را می‌توان در دو دسته کلی تقسیم کرد که در ادامه به توضیح هر یک می‌پردازیم:
محصولات ساختمانی و صنعتی ذوب آهن اصفهان
این دسته از محصولات برای استفاده در پروژه‌های بزرگ ساختمانی و صنعتی طراحی شده‌اند و شامل میلگرد، تیرآهن، شمش، مفتول، کلاف ساده و آجدار هستند که در صنایع ساختمانی و صنعتی استفاده می‌شوند:
میلگرد اصفهان (میلگرد ساده و آجدار ذوب آهن اصفهان)
میلگردهای ساده و آجدار ذوب آهن اصفهان با استفاده از مواد اولیه مرغوب و مطابق با استانداردهای جهانی تولید می‌شوند. میلگردهای آجدار اصفهان در سایزهای ۱۲ تا ۳۲ میلیمتر و گرید A3 به بازار عرضه می‌شوند. وزن میلگرد اصفهان نسبت به بسیاری از نمونه‌های موجود در بازار بیشتر بوده که موجب افزایش مقاومت آن در برابر تنش‌ها و فشارهای مکانیکی میشود. همین ویژگی‌ها باعث شده است که قیمت روز میلگرد اصفهان در مقایسه با رقبا کمی بالاتر باشد. همچنین لازم به ذکر است که علامت اختصاری میلگرد اصفهان با حروف ESCO مشخص میشود.
تیرآهن اصفهان (تیرآهن های IPE, IPB, IPN ذوب آهن اصفهان)
تیرآهن ذوب آهن اصفهان در سه نوع IPE، IPB و IPN تولید میشود که به ترتیب تیرآهن بال نیم پهن موازی، تیرآهن بال پهن موازی و تیرآهن بال باریک شیبدار است. مشخصات تیرآهن اصفهان شامل ویژگی‌های منحصر به فردی است که آن را برای ساخت سازه‌های فلزی و مقاوم‌سازی بسیار مناسب می‌سازد. همچنین وزن تیرآهن اصفهان در محدوده استاندارد جدول اشتال قرار دارد.
شمش ساختمانی ذوب آهن اصفهان
شمش فولادی یکی از محصولات میانی فرآیند نورد فولاد است که به دو شکل بیلت یا شمشال و بلوم یا شمشه تولید میشود. شمش‌های فولادی اصفهان در گریدهای مختلفی همچون 3sp، 4sp، 5sp، st37، st52 و ck-45 در دسترس هستند. در بازار، انواع شمش فولادی با ابعاد ۱۵۰x۱۵۰ و طول‌های ۶ متری و ۱۲ متری قابل تهیه می‌باشد. همچنین، شمش‌های ذوب آهن اصفهان در مقاطع ۱۰۰×۱۰۰ ، ۱۲۵×۱۲۵ ، ۱۳۰×۱۳۰ ، ۱۵۰×۱۵۰ ، ۲۰۰×۲۰۰ ، ۲۵۰×۲۵۰ ، ۳۲۰×۲۵۰ و ۳۶۰×۲۵۰ میلیمتر و از طول ۴ تا ۱۲ متر قابل تولید هستند.
مفتول، کلاف ساده و آجدار
کلاف‌های تولیدی ذوب آهن اصفهان شامل میلگرد کلاف ساده و آجدار بوده و در بازه نمره ۵.۵ تا ۱۶ ساخته می‌شوند. سایزهای ۵.۵ تا ۸ در صنعت با نام مفتول (وایر) شناخته می‌شوند. این میلگردها در دو گرید A۱ و A۲ عرضه می‌گردند.
محصولات فرعی ذوب آهن اصفهان
علاوه بر محصولات ساختمانی و صنعتی که در کارخانه ذوب آهن اصفهان تولید میشود، این مجموعه برخی فرآورده‌های جانبی نیز ارائه می‌دهد. از جمله این محصولات می‌توان به چدن جامد، قطران، بنزول خام، بنزن، زایلن، تولوئن، اسید سولفوریک، قطران زغال سنگ، سولفات آمونیوم، زغال کک، سرباره کوره بلند، لجن صنعتی، آهک، اکسیژن، ازت مایع و گوگرد اشاره کرد.
کدام پروژه های معروف با استفاده از محصولات کارخانه ذوب آهن اصفهان ساخته شده اند؟
کارخانه ذوب آهن با رویکردی مبتنی بر تأمین نیازهای متنوع پروژه‌های عمرانی، سبد محصولات خود را بر اساس تقاضای بازار و الزامات فنی پروژه‌های مختلف تنظیم می‌کند. این استراتژی نقش مهمی در کاهش هزینه‌های ساخت‌وساز، به‌ویژه در پروژه‌های انبوه‌سازی دارد. برخی از پروژه‌های شاخصی که از محصولات کارخانه ی ذوب آهن اصفهان در اجرای آن‌ها استفاده شده است، عبارتند از:
- ورزشگاه المپیک آتن
- برج میلاد
- نیروگاه بوشهر
- نیروگاه عسلویه
- پل صدر تهران
- سالن اجلاس سران اصفهان
- مترو اصفهان
- پروژه‌های متعدد پل‌سازی در سراسر کشور
- ساختمان‌های بلندمرتبه متعدد در جای جای ایران
گواهینامه ها و افتخارات ذوب آهن اصفهان
ذوب آهن اصفهان با بیش از نیم قرن سابقه در صنعت فولاد، همواره بر ارتقای کیفیت و رعایت استانداردهای بین‌المللی تاکید داشته است. این شرکت با دریافت گواهینامه‌ها و افتخارات متعدد، جایگاه خود را به عنوان یکی از برترین تولیدکنندگان فولاد در ایران و منطقه تثبیت کرده است. مهم‌ترین گواهینامه‌ها و افتخارات این کارخانه عبارت‌اند از:
- ISO 9001:2008
- EN ISO 9001:2008
- OHSAS 18001:2007
- ISO 14001:2004
- ISO 10015:1999
- گواهینامه سیستم مدیریت کیفیت
- تندیس شرکت برتر بورس کالای ایران
- تندیس صادر کننده ممتاز کشور
- دارای نشان استاندارد ملی ایران در کیفیت فرآورده های تولیدی واحد تولیدی نمونه استاندارد کشور
- تندیس بلورین جایزه ملی بهره وری و تعالی سازمان
- گواهینامه رعایت حقوق مصرف کنندگان
- جایزه ملی کیفیت ایران
استانداردهای تولید در کارخانه ذوب آهن اصفهان
استانداردهای استفاده شده در کارخانه ذوب آهن اصفهان از استانداردهای پراستفاده معیارهای بین‌المللی در صنعت فولاد به شمار می‌روند و تأییدیه‌های معتبری در این حوزه دارند. رعایت این استانداردها نشان‌دهنده کیفیت بالای محصولات ذوب‌آهن اصفهان و تطابق آن‌ها با الزامات جهانی و ملی است. این استانداردها عبارت‌اند از:
- ASTM A615 آمریکا
- JIS G3112 ژاپن
- GOST 5781 روسیه
- استاندارد 3132 ایران
مجموعه کارگاه‌های کارخانه ذوب آهن
از زمان تأسیس ذوب‌آهن اصفهان تا سال ۱۳۵۷، واحدهای مختلفی به منظور تولید محصولات آهنی و فرآورده‌های جانبی در این مجموعه راه‌اندازی شدند که نقش کلیدی در توسعه و پیشرفت صنعت فولاد کشور ایفا کرده‌اند. از جمله مهم‌ترین این واحدها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- واحد تولید فولاد از آهن قراضه
- بخش کنورتر و ریخته‌گری
- کارگاه بازیافت و تعمیر پاتیل
- واحد تولید اکسیژن صنعتی
- کوره‌های بلند شماره یک، دو و سه
- خطوط نورد با ظرفیت‌های ۳۰۰، ۳۵۰، ۵۰۰ و ۶۵۰
- بخش تولید ریل راه‌آهن
- کارگاه نگهداری و تعمیر قطعات مکانیکی
- بخش نگهداری و تعمیرات زیرساخت‌ها، از جمله قطعات پیش‌ساخته، آهنگری و قفل‌سازی
- واحد تولید کک و سایر ترکیبات شیمیایی
- کارگاه آگلومراسیون
آشنایی با طرح‌های توسعه و پروژه‌های شرکت ذوب آهن اصفهان
ذوب آهن اصفهان برای حفظ پویایی، افزایش بهره‌وری و کاهش اثرات زیست‌محیطی، همواره در حال اجرای پروژه‌های توسعه‌ای و نوسازی خطوط تولید است. این طرح‌ها در دو محور اصلی دنبال می‌شوند: پروژه‌های زیست‌محیطی و طرح‌های توسعه، بازسازی و نوسازی که هر کدام نقش مهمی در بهبود عملکرد این مجموعه دارند.
1- پروژه‌های زیست‌محیطی در ذوب آهن اصفهان
فرآیندهای صنعتی در صنایع فولاد می‌توانند منجر به انتشار گازهای گلخانه‌ای و آلاینده‌های زیست‌محیطی شوند. به همین دلیل، ذوب آهن اصفهان در سال‌های اخیر اقدامات متعددی را برای کاهش اثرات زیست‌محیطی و حرکت به سمت تولید پایدار اجرا کرده است. برخی از مهم‌ترین پروژه‌های زیست‌محیطی این شرکت عبارتند از:
- بهینه‌سازی سیستم آسپیراسیون کوره بلند شماره ۱ برای کاهش انتشار آلاینده‌ها در فضای کارخانه.
- کاهش میزان غبار و آلاینده‌های خروجی از کنورتورهای فولادسازی تا سطح استانداردهای زیست‌محیطی.
- کاهش انتشار گاز CO در خروجی کنورتورها با استفاده از فناوری‌های جدید.
- احداث تصفیه‌خانه پساب صنعتی غیرسمی با ظرفیت ۷۷۰ مترمکعب در ساعت برای کاهش آلودگی آب.
- انتقال پساب زرین‌شهر برای آبیاری فضای سبز کارخانه و حومه زرین‌شهر با ظرفیت ۲۱۶ مترمکعب در ساعت.
- اجرای پروژه پنج‌گانه زیست‌محیطی در بخش آگلومراسیون برای کنترل آلودگی‌های ناشی از فرآیند تولید.
- نصب مشعل‌های سوزاننده گازهای اضافی کک و کوره بلند برای کاهش انتشار آلاینده‌های گازی.
- راه‌اندازی سیستم‌های پایش آنلاین آلاینده‌ها در همکاری با اداره محیط زیست اصفهان.
- ایجاد بیش از ۱۶,۰۰۰ هکتار فضای سبز در داخل و اطراف کارخانه که به‌عنوان یکی از بزرگترین جنگل‌های مصنوعی کشور، تأثیر قابل توجهی در کاهش CO₂ محیطی دارد.
2- طرح‌های توسعه، بازسازی و نوسازی در ذوب آهن اصفهان
برای حفظ جایگاه رقابتی در بازار و افزایش تولید محصولات استراتژیک، ذوب آهن اصفهان پروژه‌های متعددی را در زمینه توسعه و بازسازی اجرا کرده است. مهم‌ترین طرح‌ها و پروژه‌های توسعه در این کارخانه عبارتند از:
- پروژه تولید ریل
- طرح گوگردزدایی از چدن مذاب برای کاهش آلودگی‌های ناشی از گوگرد
- راه‌اندازی ایستگاه ریخته‌گری شماره ۵
- ایجاد کارگاه اکسیژن جدید با ظرفیت ۲۵,۰۰۰ Nm³/h
- اجرای طرح تزریق پودر زغال به کوره بلند
- پروژه احداث کارخانه گندله‌سازی
نماد بورسی و سهامداران شرکت ذوب آهن اصفهان
شرکت سهامی ذوب آهن اصفهان با نماد "ذوب" در بورس اوراق بهادار پذیرفته شده است. ترکیب سهامداران این شرکت شامل سهامداران حقوقی بزرگ و سهامداران حقیقی است که درصدهای مختلفی از سهام را در اختیار دارند. برخی از مهم‌ترین سهامداران شرکت سهامی ذوب آهن اصفهان عبارت‌اند از:
- سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)
- سازمان تامین اجتماعی
- پویش بازرگان ذوب آهن اصفهان
شرکت‌ها و کارخانه‌های وابسته به ذوب آهن اصفهان
کارخانه ذوب آهن اصفهان با ظرفیت تولید بالا و نقش استراتژیک خود در صنایع مادر، یکی از بزرگترین تولیدکنندگان فولاد در ایران محسوب میشود. بدیهی است که چنین مجموعه عظیمی برای تأمین مواد اولیه، تولید محصولات جانبی، توزیع محصولات و توسعه زیرساخت‌های خود، با شرکت‌ها و کارخانه‌های متعددی همکاری می‌کند. در ادامه، برخی از مهم‌ترین شرکت‌ها و کارخانه‌های وابسته به ذوب آهن اصفهان معرفی می‌شوند:
- کارخانه قطران اصفهان
- شرکت پویش بازرگانی ذوب آهن
- شرکت پویش معادن ذوب آهن
- باشگاه فرهنگی ورزشی ذوب آهن اصفهان
حجم صادرات سالانه ذوب آهن اصفهان به بازارهای خارجی
شرکت ذوب آهن اصفهان یکی از بزرگترین صادرکنندگان مقاطع فولادی در ایران، نقش حیاتی در تأمین نیازهای بازارهای جهانی دارد. حجم صادرات سالانه این شرکت به بیش از ۳ میلیون تن می‌رسد، که سهم عمده‌ای از صادرات فولاد ایران را تشکیل می‌دهد. در ۵ ماهه نخست سال ۹۹، حجم صادرات مقاطع فولادی کشور به حدود ۱.۷ میلیون تن رسید که بخش قابل توجهی از آن مربوط به محصولات تولیدی این کارخانه است.
در ۹ ماهه نخست سال ۱۴۰۲، ارزش صادرات ذوب آهن اصفهان به حدود ۴۸ میلیون ریال رسید که نشان‌دهنده جایگاه برجسته این شرکت در بازارهای بین‌المللی است. محصولات صادراتی شامل مقاطع فولادی مختلف مانند میلگرد، تیرآهن، نبشی، شمش و دیگر محصولات ساختمانی و صنعتی است که به کشورهای مختلف آسیایی، اروپایی و خاورمیانه ارسال میشود.
فرایند فروش و قیمت‌گذاری محصولات کارخانه ذوب آهن اصفهان چگونه است؟
ذوب آهن اصفهان محصولات خود را از طریق بورس کالا به بازار عرضه می‌کند و تمامی مقاطع فولادی تولید شده در این کارخانه جزو کالاهای غیر بهین‌یاب محسوب میشود. این مقاطع تنها توسط اشخاص حقیقی و حقوقی دارای کد بورسی قابل خریداری هستند. برای خرید این محصولات، افراد و شرکت‌ها باید از طریق آهن‌فروشان یا انبارداران آهن آلات که کد بورسی دارند، اقدام کنند. این افراد می‌توانند مقاطع مورد نیاز خود را از بورس کالا خریداری کرده و به موجودی انبار خود اضافه کنند.
با این حال، علاوه بر خرید از بورس کالا، خریداران می‌توانند از طریق عاملیت فروش‌های معتبر و آهن‌فروشان، مقاطع مورد نیاز خود را برای پروژه‌های ساختمانی یا صنعتی سفارش دهند. در این حالت، خریداران می‌توانند لیست محصولات مورد نیاز خود را ثبت کرده و سفارشات خود را از طریق این عاملیت‌ها به کارخانه ارسال کنند. خرید مستقیم از کارخانه امکان‌پذیر نیست و فقط از طریق این دو روش می‌توان محصولات را تهیه کرد. برای خرید میلگرد و تیرآهن ذوب آهن اصفهان، خریداران می‌توانند با مجموعه‌های معتبر مانند عصرآهن تماس گرفته و محصولات مورد نظر خود را سفارش دهند. برای آگاهی از روند نوسانات قیمت، می‌توانید به نمودار قیمت میلگرد اصفهان امروز و یا نمودار قیمت تیرآهن اصفهان مراجعه کنید.
تعداد پرسنل شرکت ذوب آهن اصفهان
تعداد پرسنل شرکت ذوب آهن اصفهان از زمان تأسیس تا به امروز به بیش از ۱۰۰ هزار نفر رسیده است. این مجموعه عظیم صنعتی با رشد و توسعه مداوم خود، اکنون بیش از ۲۰ هزار نفر را به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در بخش‌های مختلف خود به کار گرفته است. این تعداد شامل کارکنان فنی، مهندسان، مدیران، کارگران و نیروهای پشتیبانی است که همگی در تولید محصولات با کیفیت و اجرای پروژه‌های بزرگ نقش دارند.
ذوب آهن اصفهان کجاست؟
ذوب آهن اصفهان، به عنوان یکی از مهم‌ترین و بزرگترین کارخانه‌های صنعتی ایران، در موقعیت جغرافیایی استراتژیک قرار دارد که دسترسی به آن را برای حمل‌ونقل و توزیع محصولات تسهیل می‌کند. آدرس دقیق دفاتر و کارخانه ذوب آهن اصفهان به شرح زیر است:
- آدرس شرکت ذوب آهن اصفهان: اصفهان، انتهای اتوبان ذوب‌آهن، شرکت سهامی ذوب‌آهن اصفهان.
- آدرس کارخانه ذوب آهن اصفهان: اصفهان، شهرستان لنجان، خیابان دوربرگردان، خیابان جانبازان.
شماره تماس و سایت ذوب آهن اصفهان
برای دسترسی به اطلاعات بیشتر و برقراری ارتباط با شرکت ذوب آهن اصفهان، می‌توانید با شماره ۵۲۵۷۳۳۳۳ (۰۳۱) تماس بگیرید. همچنین، سایت ذوب آهن اصفهان به آدرس www.esfahansteel.ir به عنوان یک مرجع معتبر، اطلاعات دقیق و به روزی درباره محصولات، خدمات، پروژه‌ها، گواهینامه‌ها، و اخبار شرکت را در اختیار شما قرار می‌دهد.
جمع بندی
در این مقاله به معرفی بزرگترین و پیشرفته‌ترین تولیدکنندگان فولاد در ایران، کارخانه ذوب‌آهن اصفهان، پرداختیم و نقش کلیدی آن در صنعت فولاد کشور و تأمین نیازهای داخلی و خارجی را بررسی کردیم. این کارخانه با تولید محصولات فولادی مختلف مانند میلگرد، تیرآهن و شمش، بیش از ۵۰ درصد تولیدات خود را به بیش از ۲۳ کشور صادر می‌کند. کارخانه ذوب آهن اصفهان از زمان تأسیس در سال ۱۳۵۰ تاکنون به پیشرفت‌های چشمگیری دست یافته و ظرفیت تولید آن به ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تن در سال رسیده است.
