علاوه‌بر استفاده از میلگرد طولی و میلگرد عرضی (خاموت)، در سازه‌ها از شکل دیگر آرماتور نیز استفاده می‌شود که هر کدام صرفاً برای افزایش استحکام سازه به کار برده می‌شوند. میلگرد سنجاقی یکی از این دسته آرماتورها است و با خم‌کاری میلگرد به شیوه متفاوت به دست می‌آید.
برای اینکه با نحوه ساخت میلگرد سنجاقی و انواع کاربرد آن در سازه آشنا شوید، این مقاله را تا انتها بخوانید.
فهرست مطالب
میلگرد سنجاقی چیست؟
میلگرد سنجاقی از اشکال مختلف میلگرد است و اصولا برای تقویت مقاومت برشی خاموت‌ها و اتصال کامل بین میلگردهای طولی و خاموت در سازه استفاده می‌شود. وقتی می‌گوییم میلگرد سنجاقی از اشکال مختلف میلگرد است به این معنی است که شکل میلگرد فولادی به‌وسیله خم‌کاری تغییر داده شده است.
این خم‌کاری علاوه‌بر اینکه بر اساس ضوابط آیین‌نامه‌ای اجرا می‌شود باید در اجرای دیگر مراحل سازه اختلالی به‌وجود نیاورد و نقش خود را در المان‌ها به بهترین شکل ایفا کند.
همان طور که گفته شد برای گیرداری بهتر بین میلگرد و بتن، انتهای میلگردها را در ناحیه تکیه‌گاه به شکل‌های گوناگون خم می‌کنند. میلگرد سنجاقی نیز با زاویه‌ای خم می‌شود. اسم این میلگرد به این دلیل سنجاقی گذاشته شده که همانند سنجاق، اتصال‌دهنده میلگرد طولی به عرضی است.
این میلگرد بیشتر در ستون، دیوار و فونداسیون سازه بتن‌آرمه به کار برده می‌شود.
خم استاندارد میلگرد سنجاقی چقدر است؟
در مقررات ملی ساختمان خم استاندارد برای میلگرد سنجاقی به دو روش زیر تعیین شده است:
- هر دو انتهای میلگرد سنجاقی می‌تواند دارای خم استاندارد 90 درجه باشد؛
- یک انتهای آرماتور سنجاقی دارای خم 90 درجه و انتهای دیگر دارای خم 135 درجه باشد.
شکل میلگرد سنجاقی
شکل میلگرد سنجاقی با توجه به توضیحاتی که در بالا گفته شد دارای خم است و در دو حالت می‌توان در دو انتهای این میلگرد خم ایجاد کرد. در تصویر زیر می‌توانید شکل میلگرد سنجاقی را ببنید.
تفاوت بین خاموت و سنجاقی
هر دو میلگرد به‌عنوان میلگردهای عرضی در سازه به حساب می‌آیند. یکی از تفاوت‌های بین خاموت و سنجاقی، تفاوت در زاویه خم این دو است. خم انتهای خاموت نباید دارای زاویه 90 درجه باشد و این روش بر اساس مقررات ملی نادرست است. خم 135 درجه برای انتهای خاموت مناسب است.
شکل خاموت مربعی بوده و در برخی مواقع مستطیلی است این میلگرد عرضی دورتادور میلگردهای ستون و تیر را در بر می‌گیرد. اما میلگرد سنجاقی دو میلگرد را به یکدیگر اتصال می‌دهد.
وظیفه میلگرد سنجاقی در ستون
یکی از قسمت‌هایی که میلگرد سنجاقی در آن بیشتر استفاده می‌شود، ستون است. میلگرد سنجاقی در ستون برای تقویت مقاومت برشی بین خاموت‌ها گذاشته می‌شود؛ اما ممکن است سنجاقی در ستون بتنی مانع ویبره بتن شود.
در هنگام بتن‌ریزی یکی از الزاماتی که باید رعایت شود، ویبره کردن بتن است. ویبره بتن با استفاده از لوله ترمی انجام می‌شود و با قرار دادن آن داخل ناحیه مربوطه، بتن‌ریزی متراکم می‌شود.
باتوجه به اینکه آرماتورهای سنجاقی بین میلگردهای طولی ستون قرار می‌گیرند امکان اینکه مانع رد شدن لوله ترمی و ویبره بتن شوند زیاد است. به‌طوری که لوله ترمی به‌راحتی وارد ستون نشده و عملیات ویبره کردن اشتباه انجام می‌شود.
بنابراین برای اینکه سنجاقی در ستون بتنی به کار نرود و از مشکل ویبره کردن نادرست بتن در داخل ستون جلوگیری شود، از خاموت‌گذاری به شکل لوزی استفاده می‌کنند. خاموت لوزی دقیقا کار میلگرد سنجاقی را در سازه انجام می‌دهد و مانع از بتن‌ریزی و ویبره آن نیست.
شکل خاموت لوزی در پایین آورده شده است، می‌توانید آن را با میلگرد سنجاقی مقایسه کنید.
در کل میلگرد سنجاقی در ستون باعث می‌شود تا مقاومت مقطع افزایش پیدا کند و در اثر فشار زیاد تخریب نشود.
میلگرد سنجاقی در دیوار
دیوار برشی برای کنترل و تحمل بار ناشی از زلزله و باد در سازه بتنی اجرا می‌شود این دیوار عمدتا به فونداسیون یا به ستون بتنی متصل می‌شود. برای ثابت نگه داشتن میلگردهای طولی در سازه بتن‌آرمه از میلگرد سنجاقی استفاده می‌شود.
در واقع آرماتورهای اجرا شده در سازه را سر جای خود ثابت و محکم نگه می‌دارد. ازاین‌رو برای اینکه مقاومت و استحکام ساختمان رعایت شود از آرماتور به شکل سنجاقی استفاده می‌شود. از میلگرد سنجاقی در آرماتوربندی فونداسیون نیز استفاده می‌کنند.
خم‌کاری میلگرد سنجاقی
بر اساس مبحث نهم مقررات ملی باید تمامی میلگردها به‌صورت سرد خم شوند همچنین و برای خم‌کاری تا حد امکان از ماشین‌آلات مکانیکی استفاده کرد. دمای محیط در هنگام خم‌کاری و سرعت اجرای این فرآیند نیز باید تحت کنترل باشد. در هنگام خم دادن میلگرد سنجاقی نیز تمام این موارد باید رعایت شود.
اطلاعات مربوط به خم انواع آرماتور در نقشه‌های اجرایی نوشته می‌شود، به همین منظور آرماتوربند و مهندسین اجرا باید دقیقا از روی نقشه آرماتوربندی را اجرا کنند.
در نقشه‌های اجرایی قطر میلگردهای عرضی و فاصله بین آنها، قطر و تعداد و طول میلگردهای طولی، جزئیات خم و شعاع میلگردها، محل خم و طول مستقیم پس از خم، جزئیات مربوط به طول و محل وصله‌ها، جدول میلگرد، نحوه آرماتوربندی، سیم آرماتوربندی و تمامی اطلاعات مربوط به آرماتورهای سازه نوشته شده است.
در سازه‌های بتن‌آرمه قبل از بتن ریزی و اجرا، آرماتورها در جای خود قرار می‌گیرند و میلگردهایی که قرار است خم‌کاری شوند قبل از تعبیه در محل خود، خم شده و در بخشی از کارگاه دسته‌بندی شوند. این کار در سرعت اجرای آرماتوربندی سازه و اجرای صحیح آن تاثیر دارد.
در اجرای سنجاقی در آرماتوربندی سازه بتن‌آرمه باید با استفاده از سیم مفتول، میلگرد سنجاقی را به میلگردهای طولی متصل کرد. نبستن سنجاقی با سیم از اشکالات رایج در آرماتوربندی است.
سخن آخر
در این مقاله قصد داشتیم یکی از اشکال دیگر میلگرد را بررسی کنیم و با کاربرد آن در سازه آشنا شویم. همان طور که در متن اشاره شد میلگرد سنجاقی بیشتر در ساخت و اجرای ستون، فونداسیون و دیوار برشی به کار می‌رود. همچنین این میلگرد در سقف تیرچه بلوک نیز ممکن است استفاده شود.
برای تهیه میلگرد مورد نیاز خود می‌توانید با مجموعه عصرآهن از طریق شماره 0414180 در تماس باشید و برای بررسی قیمت میلگرد در وب‌سایت عصرآهن روی لینک کلیک کنید.
