احتمالاً تابه‌حال در شرایط مختلف، نیاز داشتید تا از سایز میلگردی که استفاده می‌کنید مطلع شوید. یعنی به‌صورت فیزیکی و با استفاده از ابزارهای روشهای مختلف بتوان سایز میلگرد را تشخیص داد.
سر پروژه‌های مختلفِ ساخت‌وساز یا در کارگاه ساختمانی، اندازهگیری سایز میلگرد اهمیت بالایی دارد. در این مقاله قصد داریم انواع راه‌های تشخیص سایز میلگرد را معرفی کنیم.
بعضی از این روش‌ها با استفاده از ابزار انجام می‌شوند ولی برخی روش‌ها، کارگاهی بوده و بدون نیاز به ابزاری خاص قابل اجرا هستند. برای اطلاع بیشتر تا پایان مقاله همراه ما باشید.
فهرست مطالب
- میلگرد؛ عضو اصلی صنعت ساخت
- استانداردهای میلگرد
- چرا اندازهگیری سایز میلگرد اهمیت دارد؟
- انواع سایز میلگرد
- سایز مناسب میلگرد در کاربردهای ساختمانی
- 6 روش اندازهگیری سایز میلگرد
- تشخیص چشمی
- استفاده از شابلون برای اندازه گیری سایز میلگرد
- استفاده از ریسمان یا طناب
- استفاده از کولیس برای تشخیص سایز میلگرد
- استفاده از آچار فرانسه مدرج
- وزن‌کردن میلگرد برای اندازهگیری سایز میلگرد
- نکات مهم در استفاده از سایزهای مختلف میلگرد
- سؤالات متداول
میلگرد؛ عضو اصلی صنعت ساخت
برای آشنایی با روشهای اندازهگیری سایز میلگرد در کاربردهای عمرانی بهتر است ابتدا با مفاهیم مرتبط با میلگرد آشنا شویم. میلگرد (Rebar) یا آرماتور، فولادی است که برای جبران مقاومت کششی پایین در بتن قرار داده میشود.
در واقع افزایش طول فولاد در شرایط دمایی بالا، مشابه با بتن است و به‌دلیل هم‌بستگی مناسب فولاد و بتن، سازه‌های بتن‌آرمه را با میلگرد تقویت می‌کنند.
لیست قیمت میلگرد تمامی کارخانجات در بازار امروز
استانداردهای میلگرد
در کشورهای گوناگون برای میلگرد، استانداردهای متفاوتی وجود دارد. میلگرد تولیدشده در ایران نیز مطابق با استاندارد ملی 3132 و استانداردهای اروپایی طراحی میشود. نوع استاندارد میلگرد نسبت به تولیدکننده متفاوت است.
در ایران بخش عمده فولاد توسط کارخانه ذوب‌آهن اصفهان تولید میشود. در سبد تولیدی این کارخانه، میلگرد هم وجود دارد که این محصول را مطابق با سیستم استاندارد روسی تولید می‌کند. بر این اساس فولادی که در ایران تولید میشود از نظر استاندارد، سه نوع است:
- فولاد A-1 : از نوع صاف است. مقاومت تسلیم آن 2300 و مقاومت کششی آن 3800 کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع است.
- فولاد A-2 : از نوع آجدار است. مقاومت تسلیم آن 3000 و مقاومت کششی آن 5000 کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع است.
- فولاد A-3 : از نوع آجدار است. مقاومت تسلیم آن 4000 و مقاومت کششی آن 6000 کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع است.
چرا اندازه گیری سایز میلگرد اهمیت دارد؟
گذشته از این که میلگرد دارای چه نوع استانداردی است، تشخیص سایز میلگرد نیز بسیار اهمیت دارد. در واقع سایز میلگرد، ارتباط مستقیمی با کارایی و عملکرد آن در پروژه‌های ساختمانی و سازه‌های بتن‌آرمه دارد.
یکی از مواردی که مهندسان ناظر در کارگاه‌های ساختمانی بر آن نظارت دارند، کنترل آرماتوربندی فونداسیون، ستون، تیر یا دیوار برشی است. در این بین، نخستین موردی که توسط مهندسان بررسی میشود، سایز میلگرد است.
تشخیص سایز میلگرد و تعیین وزن آن به مهندسان کمک می‌کند تا وزن کلی سازه را محاسبه و میزان استحکام آن را بررسی کنند.
از سوی دیگر هر سایز میلگرد برای کاربردهای ویژه‌ای در ساختمان طراحی شده است. مثلاً برخی مناسب فونداسیون، برخی مناسب راه‌پله، برخی مناسب راهروهای ورودی و برخی مناسب دیوارها و ستون‌ها هستند.
انواع سایز میلگرد
در هر کشوری میلگرد در سایزهای مختلفی تولید میشود که هر یک کاربردهایی دارند. برای مثال یکی از جداول معروفی که سایز انواع میلگرد را نشان می‌دهد و در کشورهای گوناگون مورد استفاده قرار می‌گیرد، کتاب جدول اشتال است.
کتاب جدول اشتال، نخستین‌بار در سال 1938 میلادی توسط مارتا اشنایدر بورگر، نخستین مهندس ساختمانی زن آلمان تدوین شد. در کتاب اشتال، جدول وزن، ضخامت و مساحت سطح مقطع انواع پروفیل‌های فولادی ساختمانی گردآوری شده است.
در ایران به لحاظ تنوع قطر، میلگردها را تا قطر 40 میلی‌متر می‌سازند که با سیستم روسی مطابقت دارد. با این حال میلگردهای آجدار در دنیا به طور کلی از 6 میلی‌متر تا 50 میلی‌متر ساخته می‌شوند؛ یعنی کوچکترین سایز میلگرد 6 میلی‌متر است.
قطرهای متعارف میلگرد آجدار تولید شده در ایران را می‌توانید در جدول زیر ببینید:
سایز مناسب میلگرد در کاربردهای ساختمانی
یکی از دلایل اهمیت اندازهگیری سایز میلگرد اطلاع از مقاومت تسلیم مقطع است.
اگر سایز مناسب انتخاب نشود، ممکن است مقاومت بتن به زیر حداقل مجاز برسد. برای مثال یک اینچ اضافی در به‌کارگیری میلگرد می‌تواند مقاومت کششی بتن را تا 20 درصد کاهش دهد.
6 روش اندازهگیری سایز میلگرد
وقتی چندین سایز از میلگرد در کارگاه در کنار هم قرار می‌گیرند، تشخیص سایز مناسب میلگرد دشوار میشود. به‌عبارتی این امکان وجود دارد که آرماتوربند دچار اشتباه شود یا اندازهگیری سایز میلگرد به هنگام نظارت، برای مهندسان ناظر با دشواری انجام شود. در ادامه، روشهای معمول در تشخیص سایز میلگرد را با هم مرور خواهیم کرد.
تشخیص چشمی
بسیاری از مهندسان و آرماتوربندها به‌دلیل تجربۀ کاری بالا، از روش تشخیص چشمی بهره می‌برند. آن‌ها انگشتان خود را روی میلگرد می‌گذارند و از طریق قیاس چشمی، سایز میلگرد را تشخیص می‌دهند. برای استفاده از این روش باید سرد و گرم چشیدۀ کارگاه ساختمانی باشید.
با این وجود وقتی دو سایز مورد نظر فقط با هم دو میلی‌متر تفاوت داشته باشند، روش قیاس چشمی یک روش مطلوب به شمار نمی‌رود؛ همچنین اکثر تولیدکنندگان، سایز میلگرد را روی آن حک می‌کنند.
در تصویر زیر میلگرد میانه را مشاهده می‌کنید. روی شاخۀ میلگرد، سایز آن نوشته شده است.
برای آشنایی با علامت اختصاری تمامی تولیدکنندگان میلگرد در ایران می‌توانید به لینک زیر مراجعه کنید:
بخوانید: لیست علامت اختصاری میلگرد تمام تولیدکننگان
استفاده از شابلون برای اندازه گیری سایز میلگرد
برای تشخیص سایز میلگرد در کاربردهای عمرانی و ساختمانی، شابلون‌هایی وجود دارند که به خوبی نشان‌دهنده هر سایز میلگرد است. این شابلون‌ها به‌صورت آماده موجود بوده و کار مهندسان و آرماتوربندها را سهولت می‌بخشند.
شابلون یا گیج میلگرد را میتوان به‌صورت دستی و با استفاده از ورق‌های نازک حلبی یا فیلم رادیولوژی و مانند آن تولید کرد.
استفاده از ریسمان یا طناب
یکی از روشهای مرسوم در اندازهگیری سایز میلگرد، استفاده از ریسمان بنایی است. برای استفاده از این شیوه کافی است، یک تکه ریسمان را دور میلگرد بپیچید.
ریسمان پیچیده شده دور میلگرد را روی خط‌کش گذاشته و اندازه را بنویسید سپس با استفاده از محیط آن قطر میلگرد و سایز را محاسبه کنید.
این روش بیشتر در مواقعی استفاده میشود که هیچ ابزار اندازهگیری در دسترس نباشد یا اطلاع از سایز میلگرد در سریع‌ترین زمان ممکن بایستی به دست آورده شود.
استفاده از کولیس برای تشخیص سایز میلگرد
دقیقترین روش اندازه گیری سایز میلگرد، روش استفاده از کولیس است. کولیس ابزاری است برای اندازهگیری دقیق قطر، طول داخلی، خارجی و عمق اشیا در اندازه‌های محدود. به کمک کولیس می‌توانیم سایز مناسب میلگرد برای عملیات ساختمانی مورد نظرمان را بیابیم.
این روش تشخیص سایز میلگرد در بین مهندسین و افراد مشغول در کارگاه‌های ساختمانی بسیار محبوب است.
از آنجا که میلگردهای مورد استفاده در عملیات ساخت‌وساز عموماً از نوع آجدار هستند، باید توجه داشت که برای این میلگردها، بسته به نوع آج، سه نوع قطر تعریف میشود:
- قطر زمینه: قطر میلگرد بدون احتساب آج آن است؛
- قطر خارجی: قطر میلگرد با احتساب آج آن است؛
- قطر اسمی: قطر اسمی، قطری نزدیک به میانگین، که توسط جداول استاندارد قطر معرفی میشود.
برای مثال میلگرد شماره 16 با آج یکنواخت، قطر خارجی 18 میلی‌متر، قطر زمینه 15 میلی‌متر و قطر اسمی 16 میلی‌متر دارد.
استفاده از آچار فرانسه مدرج
استفاده از آچار فرانسه مدرج یکی دیگر از روشهای اندازهگیری سایز میلگرد است. کافی است یک بار سایزهای مشخص را با آن اندازهگیری و ثبت کنیم تا بتوانیم از این روش بهره ببریم. استفاده از این ابزار اندازهگیری سایز میلگرد بسیار شبیه کولیس است.
وزن‌کردن میلگرد برای اندازه گیری سایز میلگرد
قبل از به کار گرفتن میلگرد در پروژه میتوان از روش وزن کردن هم برای اندازه گیری سایز میلگرد استفاده کرد. یک شاخه یک متری از هر سایز از میلگرد، طبق جدول، وزن مشخصی دارد.
برای مثال وزن یک شاخه 12 متری از میلگردی به قطر 14 میلی‌متر، 14 کیلو و 500 گرم است. همچنین وزن یک شاخۀ 12 متری از میلگردی به قطر 16 میلی‌متر، 18 کیلو و 700 گرم است.
نکات مهم در استفاده از سایزهای مختلف میلگرد
در قسمت‌هایی از ساختمان یا اعضای سازه‌ای که در آن آرماتوربندی اجرا میشود، بهتر از سایزهای متوالی میلگرد در مکان‌های نزدیک به هم استفاده نکنیم؛ چرا که این کار احتمال بروز خطای انسانی را بالا می‌برد. همچنین توصیه میشود از محصولات استاندارد و کارخانه‌های معتبر فولادسازی استفاده کنیم.
اگر علاقمند هستید درباره انواع محصولات آهن و فولاد در پروژه‌های ساختمانی و عمرانی، نکات بیشتری بیاموزید، در قسمت وبلاگ عصرآهن می‌توانید مطالب مفیدی مطالعه کنید.
وب‌سایت عصرآهن تمام اطلاعاتی را که در مورد محصولات آهن و فولاد، قیمت مقاطع آهنی، کاربرد و فروشندگان این محصولات نیاز دارید، برای شما فراهم کرده است.
برای بررسی قیمت میلگرد و خرید آن می‌توانید با مجموعۀ عصرآهن از طریق شمارۀ 0414180 تماس بگیرید. کارشناسان بخش فروش ما راهنمای شما در خرید انواع مقاطع فولادی هستند.
سوالات متداول
برای تشخیص سایز میلگرد از انواع روشهای اندازه گیری با کولیس،گیج، ریسمان، اندازهگیری چشمی، اندازه گیری با وزن میلگرد و آچار فرانسه میتوان استفاده کرد. برای آشنایی با هر کدام به متن مقاله مراجعه کنید.
استفاده از کولیس برای تشخیص سایز میلگرد دقیقتر و متداولتر است.