خاک آهن به براده و یا تراشه‌های آهن گفته می‌شود که تحت برشکاری فلز، تراشکاری و یا آسیاب آهن آلات بجا می‌ماند. این اضافات جا مانده جهت بازیافت و استفاده مجدد جمع‌آوری می‌شوند.
فهرست مطالب
براده آهن قطعات نواری و بسیار ریز از آهن هستند و گاها شبیه به پودر می‌باشند. همان طور که مشخص است براده‌های آهن از عملیات فلزکاری به دست می‌آیند. این ضایعات آهن از قطعات بزرگتر آهن و فولاد جدا شده و دقیقا همان خاصیت را خواهند داشت، اینکه ضایعاتبه دست آمده چگونه مجددا استفاده می‌شوند و در چه کاربردی‌ایی مورد استفاده قرار می‌گیرند در ادامه بررسی خواهیم کرد.
خاک آهن
خاک آهن همان خاکه تولید شده از برش مقاطع فولادی و آهن آلات است که در برشکاری مقاطع فولادی به دست می‌آید. خاک آهن یا براده آهن را می‌توان جزو ضایعات آهن دانست که در بخش‌های مختلف می‌تواند کاربرد داشته باشد.
تمامی کارهایی نظیر بریدن، سوهان کشی، سوراخ کاری و دیگر عملیاتی که باعث جدا شدن و قطعات فلزی از سطح آهن آلات شود منجر به تولید خاک آهن می‌شود.
خاک آهن به وجود آمده ممکن است در حجم زیادی تلنبار شود به همین جهت از آن برای استفاده مجدد می‌توان بهره برد. این ضایعات چون دقیقا از بدنه مقطع آهنی جدا شده است دقیقا همان خاصیت و کاربرد را خواهد داشت ولی در مواقعی با تغییر ساختار آن توسط روش‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
چگونه خاک آهن مجددا مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
همان طور که گفته شد، براده و ضایعات به دست آمده در برشکاری و سوهان‌کشی آهن، مواد دور ریختنی نیستند و می‌توان دوباره از آنها استفاده کرد.
برای استفاده مجدد از خاک آهن و براده‌های جدا شده از فلز اصلی ضایعات جمع‌آوری شده یا احیا می‌کنند و یا بدون احیا کردن مورد مصرف واقع می‌شوند.
خاک آهن احیا شده پس از فرآیند احیا خاکستری رنگ می‌شود و وارد چرخه تولید شده و در صنایع مختلف به کار می‌رود اما ضایعات احیا نشده به صورت اکسید بوده و به رنگ ذغالی می‌باشند.
جهت استفاده مجدد از خاک آهن، ضایعات جمع آوری شده را غربال‌گری می‌کنند و به سه دسته ریز، درشت و خاک آهن تقسیم می‌شوند. سپس با استفاده از گلیسیرین یا روغن معدنی براده‌ها را شست‌وشو می‌دهند. این کار از زنگ زدن و اکسید شدن خاک آهن جلوگیری می‌کند. بدین روش کیفیت خاک آهن مرغوبیت خود را از دست نمی‌دهد و کارایی بهتری خواهد داشت.
بخوانید: 10 راه آسان برای برش انواع آهن آلات
آیا خاک آهن در صنعت فولاد استفاده می‌شود؟
در پاسخ به این سوال باید گفت که براده و خاک آهن تولید شده دوباره در صنعت فولاد و تولید مقاطع فولادی به کار می‌رود. از خاک آهن گندله، بریکت و مواد اولیه ساخت آهن آلات تولید می‌گردد. این کار و استفاده بهینه از ضایعات در میزان استخراج سنگ آهن تاثیر مثبتی داشته و به میزان تولید کمک شایانی می‌شود.
انواع کاربرد خاک آهن چیست؟
همان طور که گفته شد به علت زیاد بودن حجم براده آهن تولید شده و جلوگیری از اسراف و هدر رفتن مواد از این ضایعات می‌توان دوباره استفاده کرد و در مصارف مختلف صنعتی به کار برد.
خاک آهن به دست آمده اگر ترکیبی از فلزات مختلف باشد با اضافه کردن ترکیبات دیگر قابل مصرف خواهد بود. به همین جهت قبل از استفاده، خاک آهن مورد آزمایش و آنالیز قرار می‌گیرد تا مشخص شود قابل بازیافت می‌باشد و می‌توان از آن استفاده مجدد کرد یا نه.
فراموش نکنیم که هر کدام از آلیاژهای آهن دارای ویژگی و خواص منحصر به فردی هستند. در ادامه به انواع کاربرد خاک آهن می‌پردازیم:
استفاده از خاک آهن در رنگسازی
برای تولید رنگ آهنی و یا مغناطیسی از خاک آهن استفاده می‌شود و از آن برای رنگ آمیزی لوازم چوبی و افزایش مقاومت چوب استفاده می‌شود.
استفاده از خاک آهن در لحیم کاری و جوشکاری
خاک آهن در جوشکاری به عنوان مواد پوششی الکترود به کار برده می‌شود. در فرآیند لحیم کاری نیز به عنوان درز بین قطعات کاربرد دارد. خاک آهن در حرارت بالا ذوب می‌شود و فضاهای توخالی را پر می‌کند.
استفاده از خاک آهن برای رشد گیاهان
خاک آهن به عنوان ماده‌ای مغذی برای گل و گیاه نام برده می‌شود. با ریختن این ماده به پای درخت و گیاهان به رشد آن کمک زیادی می‌شود. فقر آهن در طبیعت منجر به مشکلات جدی نظیر کم شدن میزان کلروفیل در گل و گیاه شده و به مرور گیاه رو به زردی رفته و خراب می‌شود.
همچنین با توجه به مصرف جانداران از گیاهان، این مشکلات گسترده‌تر می‌شود. استفاده از خاک آهن فواید بسیاری در رفع این مشکل خواهد داشت.
استفاده از خاک آهن در رسانایی مواد
یکی دیگر از کاربردهای خاک آهن استفاده از آن در افزایش رسانایی مواد می‌باشد. به دلیل رسانا بودن آهن در برابر گرما، در جاهایی که نیاز به افزایش رسانایی باشد، خاک آهن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
استفاده از آهن در تصفیه
در تصفیه سوخت گازی و حذف گوگرد می‌توان از خاک و براده آهن استفاده کرد؛ خاک آهن از بین برنده گوگرد است.
همچنین خاک آهن در تصفیه آب نیز استفاده می‌شود. تراشه و براده آهن در تولید نمک فریک و آهنی به کار برده می‌شود و از این نمک برای تصفیه آب کمک می‌گیرند.
استفاده از براده و خاک آهن در صنعت چاپ
از مواردی که خاک آهن نقش بسیار مهمی در آن دارد، صنعت چاپ می‌باشد. در دستگاه‌های پرینت و چاپ از خاک آهن برای انتقال تونر به گیرنده نوری استفاده می‌شود.
دیگر مزایای خاک آهن
تولید لنت ترمز، افزایش وزن مواد نظیر قالب پلیمری یا پلاستیکی آزمایشگاه‌ها، تولید محصولات اصطکاکی مثل ترمز انواع وسایل نقلیه، بسته بندی مواد غذایی و کود طبیعی از دیگر کاربردهای خاک آهن است.
بخوانید: مزایای اکسید آهن در ساخت و تولید مقاطع فولادی
جمع بندی
خاک آهن از برش، مته‌کاری، سوهان‌کشی و سوراخ کاری قطعات فلزی به دست می‌آید. از این براده‌های به دست آمده جهت استفاده دوباره در صنایع مختلف می‌توان بهره برد. با این کار از هدر رفت مواد جلوگیری می‌شود و بازیافت آن به چرخه تولید کمک بسیاری می‌کند.
خاک و براده آهن کاربردهای بسیار زیادی دارد که به تمامی آنها در داخل متن اشاره شد. در صنعت ایران تولیدکنندگانی وجود دارند که خاک آهن را به مواد قابل مصرف تبدیل کرده و این ماده بازیافتی را به صنایع دیگر می‌فروشند.
به دلیل اینکه براده‌های به دست آمده از جنس آهن می‌باشند بنابراین قیمت آن نیز با نوسان قیمت آهن در تغییر خواهد بود.
