افزایش تقاضا برای تولید میلگرد و انواع مقاطع آهنی موجب پدید آمدن روش‌ها و تکنیک‌های سریع، ساده و مقرون‌به‌صرفه برای افزایش تولید می‌شود. نوردکاری یکی از این فرایندهاست که موجب افزایش میزان تولید می‌شود و در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد.
قطعا می‌دانید که همه محصولات فولادی با نورد شمش فولادی به‌دست می‌آیند؛ شمش فولادی بعد از تولید به مرحله دوم نورد یعنی نورد مقاطع فولادی منتقل شده و در ابعاد مورد نظر تهیه می‌شود.
نورد میلگرد همان مرحلۀ تبدیل شمش فولادی به میلگرد است. در این مقاله قصد داریم راجع‌به نورد میلگرد، تاریخچه پدید آمدن آن و انواع نورد این مقطع، صحبت کنیم.
فهرست مطالب
بهتر است دانشنامه را با مقدمه‌ای بر شناخت نورد شروع کنیم.
نورد (Rolling) چیست؟
نورد فرایند تغییرشکل یک فلز است و برای شکل‌دهی انواع آن به کار می‌رود؛ عملیات نورد یک فلز با عبور آن از بین غلتک‌ها انجام می‌شود.
منظور از فرایند نورد، قرار دادن شمش فولادی بین دو غلتک است که با فشار و حرارت، ضخامت آن تغییر می‌کند. این عملیات کاربرد زیادی دارد و موجب افزایش تولید می‌شود. ما در این مقاله قرار است راجع‌به نورد میلگرد در کارخانجات فولاد صحبت کنیم.
اما اگر بخواهیم ماهیت فرایند نورد را معرفی کنیم بهتر است این تعریف را برای آن بنویسیم: تنها عملیاتی که موجب می‌شود ضخامت فلزهای سخت کاهش پیدا کند، فرایند نورد است و نوردکاری نامیده می‌شود. تنش‌های فشاری وارد شده توسط غلتک‌ها موجب تغییرشکل سطح مقطع فلز می‌گردد.
معمولا اولین مرحله ساخت انواع مقاطع آهنی از همین عملیات شروع می‌شود و ابتدا مقاطع ضخیم به مقاطع نازک‌تر تبدیل می‌گردد. لازم است اشاره کنیم که با کم شدن ضخامت، طول مقطع بیشتر می‌شود.
نورد میلگرد به دو صورت نورد گرم و نورد سرد انجام می‌شود. در ادامه به معرفی هر دو روش خواهیم پرداخت؛ اما قبل از آن بهتر است درباره تاریخچه نوردکاری صحبت کنیم.
البته باید گفت در کنار مرحله نورد بخش‌های دیگری مثل ماشین‌های ریخته‌گری، کوره‌های ذوب، حمام اسیدشویی، حمام‌های آبکاری وجود دارند تا این عملیات به‌درستی انجام شود.
بخوانید: ساخت میلگرد | آشنایی جامع با فرآیند تولید میلگرد
نگاهی به تاریخچه نوردکاری
نوردکاری در گذشته، خیلی شبیه به شکل امروزی آن انجام می‌شد. دقیقا شبیه به عملیاتی که امروز در کارخانه‌ها انجام می‌شود؛ اما به شکل ساده وکوچک‌تر آن.
به این صورت که دو غلتک چدنی را در چهارچوبی از جنس تخته قرار می‌دادند و فلزات مورد نیاز را با عملیات نورد به فلزی صاف و کم ضخامت‌تر تبدیل می‌کردند.
این دوره مربوط به سده هفدهم است؛ با گذشت زمان این عملیات تکامل یافتند و به شکل مدرن درآمدند. اینکه نورد به دو دسته گرم و سرد تقسیم شد یا روی غلتک‌ها شیارهایی برای نورد بهتر قرار گرفت، بعدا به این فرایند اضافه شده است تا عملیات کامل و بی‌نقص انجام شود.
بگذارید کمی عقب‌تر برگردیم؛ به دوره‌ای که اولین بار از عملیات نورد استفاده شده است. اولین غلتک‌ها و رول‌های استفاده شده کوچک بودند و با دست انجام می‌شدند. بیشترین کاربرد این نوردکاری در ساخت جواهرات بود و برای صاف کردن طلا و نقره استفاده می‌شد.
در سال 1480، لئوناردو داوینچی، ماشینی برای نورد سرب جهت استفاده در شیشه‌های رنگی طراحی کرد. این اولین رکورد ثبت شده کارخانه نورد در جهان بود.
در دهه 1600، ماشین نورد به‌جای غلتک‌های دستی جایگزین شدند. در این دوره آهن به‌عنوان فلزی که قابلیت نورد دارد شناخته شده بود.
در اواخر دهه 1700، اولین کارخانه‌های نورد گرم ظاهر شدند و آهن را به مواد کاربردی‌تری تبدیل کردند. انقلاب صنعتی ( از سال 1760 تا 1840) تقاضای بی‌سابقه‌ای برای آهن ایجاد کرد.
به دنبال تمامی این اتفاقات، فن‌آوری‌های جدیدی برای ساخت آهن و فولاد اختراع شد و فلزات به محصولات جدیدی مثل ماشین، ریل و انواع مقاطع ساختمانی تبدیل شدند.
عملیات نورد برای رسیدن به جایگاه امروز، تمامی مراحل گفته شده را طی کرده است.
مراحل نورد میلگرد
دستگاه‌های نورد میلگرد از کاربید تنگستن ساخته می‌شوند. این ماده مقاومت بالایی دارد و باعث می‌شود نورد فولاد به‌درستی انجام گیرد؛ یعنی دقت نورد میلگرد و فولاد با کیفیت بالایی انجام می‌شود.
برای نورد مقاطع طویلی مثل میلگرد از سه نوع دستگاه نورد استفاده می‌شود؛ از جمله قفسه پرش سه‌طبقه‌ای، قفسه هوسینگ گلس و دستگاه بدون تاب‌خوردگی.
قفسه پرش سه‌طبقه‌ای
دستگاه قفسه پرش سه‌طبقه‌ای از جمله تجهیزاتی است که در نورد میلگرد استفاده می‌شود. نحوه کار این دستگاه به این شکل است که از هر دو قسمت بالا و پایین، قطعه فولادی نورد می‌شود.
دستگاه قفسه هوسینگ گلس
در نورد با استفاده از قفسه هوسینگ گلس از غلتک‌های صلب و ثابت استفاده می‌شود. این نوع نورد، مناسب میلگرد با قطر کم است.
دستگاه بدون تاب خوردگی
قطر غلتک در این روش نورد کم است. مزیتی که غلتک‌های کم قطر دارند این است که بدون افزایش عرض مقطع باعث ضخامت کم و طول بیشتر آن می‌شوند.
در نهایت باید گفت از هر دستگاهی که برای نورد استفاده می‌شود، میلگرد فولادی آجدار، ساده یا کلاف تولید خواهد شد.
برای آشنایی بهتر با مراحل تولید میلگرد، پیشنهاد می‌کنیم ویدیو زیر را ببینید.
ویدیو بالا نحوه نورد میلگرد را نشان می‌دهد. از اولین مرحله تولید میلگرد یعنی انتقال ضایعات و آهن اسفنجی به کوره آغاز می‌شود و در مرحله بندیل به پایان می‌رسد. مواد اولیه با حرارت بالا ذوب شده و توسط پاتیل به مرحله نورد شمش منقل می‌شوند. سپس قطعات شمش‌های فولادی ساخته شده به دستگاه نورد میلگرد وارد می‌شوند.
مرحله نورد میلگرد را در دقایق پایانی ویدیو می‌توانید مشاهده کنید؛ در پایان میلگرد تولید شده برش خورده و بسته‌بندی می‌شود.
انواع نورد میلگرد
همان طور که در متن بالا اشاره کردیم نورد مقطع میلگرد به دو روش سرد و گرم قابل انجام است. تفاوت این دو فرایند در دمای انجام عملیات است که در زیر بیشتر درباره این دو روش توضیح خواهیم داد.
نورد گرم
در نورد گرم، دمای نورد بیشتر از دمای تبلور مجدد است و با استفاده از غلتک‌های بزرگ، عملیات نوردکاری انجام می‌شود. چون در این عملیات، فولاد تحت حرارت و دمای بالا قرار داده می‌شود، شکل‌دهی آن آسان انجام می‌شود.
مراحل نورد در این روش پشت سر هم انجام می‌شود و مقطع فولادی اصلا کاهش دما نخواهد داشت. البته لازم به ذکر است که در نورد گرم، شکل دقیق از میلگرد یا هر مقطع فولادی شکل نمی‌گیرد.
نورد سرد
در نورد سرد برخلاف نورد گرم، دمای میلگرد کمتر از دمای تبلور مجدد است و با غلتک یا رول‌های کوچک‌تر، عملیات نورد انجام می‌شود. در تولید میلگرد توسط نورد سرد، شکل‌پذیری آن کاهش و مقاومت تسلیم افزایش می‌یابد.
طی این روش در سه مرحله، نورد میلگرد انجام می‌شود. برای اینکه در مورد نورد سرد و نورد گرم اطلاعات کاملی به‌دست آورید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله زیر را بخوانید:
بخوانید: همه چیز درباره ی خط تولید میلگرد
جمع‌بندی
هرآنچه که در متن بالا گفته شد مربوط به مهم‌ترین مرحله تولید میلگرد یعنی نورد میلگرد است. با توجه به کاربرد زیاد این مقطع فولادی و درخواست زیادی که در بازار آهن دارد، تولید میلگرد باید روزبه‌روز بیشتر شود.
در تولید میلگرد و مرحله نورد آن می‌توان از نورد سرد یا نورد گرم استفاده کرد که هر دو روش مزایایی به همراه دارند؛ ولی به دلیل مناسب بودن نورد گرم برای تولید مقاطع طویل ساختمانی مانند میلگرد، تولیدکنندگان ایرانی بیشتر این میلگرد را ترجیح می‌دهند.
مقاله نورد میلگرد را بخوانید و اگر همچنان سوالی داشتید از بخش دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.
همچنین برای مشاهده قیمت میلگرد و خرید آن به وب‌سایت عصرآهن مراجعه کنید یا با شماره 0414180 در تماس باشید. کارشناسان فروش ما در زمینه خرید و استعلام قیمت میلگرد همراه شما خواهند بود.
