با بررسی مصالح موجود و دیگر ملاحظات لازم متداول‌ترین فونداسیون‌ها برای مستحکم سازی پروژه و منازل مسکونی بررسی خواهد شد. همچنین در این دانشنامه می‌خواهیم هشت مورد از مهم‌ترین و پرکاربرد ترین فونداسیون‌ها در سازه را معرفی کنیم.
فهرست مطالب
فونداسیون یکی از اجزای مهم ساختمان است و به عنوان بخشی از سازه تعریف می‌شود که بار سازه را به سطح زمین منتقل می‌کند و این انتقال به گونه‌ای انجام می‌گیرد که مقدار بار وارده به زمین از ظرفیت نهایی خاک و نشست آن بیشتر نشود. اهداف در نظر گرفته شده در ساخت این عضو سازهای، جلوگیری از جابجایی و تکان جانبی سازه، تقسیم وزن سازه در سطح وسیعی از خاک و افزایش استحکام و پایداری ساختمان است.
برای اطلاع از قیمت روز میلگرد بر روی لینک کلیک کنید.
وجود انواع مختلف پی و فونداسیون به تنوع خاک هر پروژه مرتبط می‌باشد. به دلیل تنوع خاک زمین احداث سازه‌ها و ظرفیت باربری مخصوص هر خاک، رفتار سازه و زمین محل احداث متفاوت خواهد بود. بنابراین بسته به مشخصات خاک منطقه و حجم و اندازه بار سازه نوع فونداسیون انتخاب می‌شود. همچنین مسائل و هزینه اقتصادی از موارد اصلی در انتخاب فونداسیون به شمار می‌آید.
پی‌های بتنی رایج‌ترین و مناسب‌ترین گزینه برای ساخت و ساز در خاک تمامی مناطق است. اجرای فونداسیون در سازه با هدف انتقال بار کل سازه به زمین مهم و ضروری می‌باشد.
متداول‌ترین فونداسیون‌ها
دسته بندی فونداسیون به عمق خاکی که در آن احداث می‌شود مرتبط است. به طور کلی فونداسیون به دو دسته کم عمق و عمیق تقسیم بندی می‌شود. اگر عرض فونداسیون بیشتر از عمق آن باشد فونداسیون کم عمق و اگر عمق بیشتر از عرض باشد پی عمیق نامیده می‌شود.
فونداسیون عمیق
این نوع فونداسیون در عمق بیشتری از سطح زمین قرار می‌گیرد و بارهای سازه را در عمق بیشتری به زمین منتقل می‌کند. در مواقعی که شرایط نامناسب خاک امکان اجرای پی کم‌عمق را نداشته باشد و یا زمانی که بارهای سازه در طراحی، بزرگ محاسبه شود استفاده از پی و فونداسیون عمیق بهترین راهکار است. فونداسیون شمعی، چاهی و کیسون جزو پی‌های عمیق می‌باشد. بیشترین مصالح مصرفی در این پی‌ها بتن و میلگرد است. به دلیل مصرف مصالح و نیروی کار زیاد این پی هزینه زیادی دارد.
بخوانید: انواع شمع های فولادی برای ساخت فونداسیون
فونداسیون کم عمق
فونداسیون کم عمق (پی سطحی) بار سازهای را بجای انتقال به لایه زیر سطحی و طیف وسیعی از اعماق زمین، به لایه‌های بسیار نزدیک به زمین منتقل می‌کند. بنابراین از این نوع پی زمانی استفاده می‌شود که بار وارده سازه نسبت به ظرفیت باربری خاک سطحی کم باشد.
حداقل عمق این فونداسیون 80 سانتی متر و حداکثر ارتفاع آن 3 متر می‌باشد. پی کم عمق نسبت به پی عمیق هزینه اجرایی کمتری دارد. از انواع این پی می‌توان به پی منفرد، پی مرکب، پی نواری، پی گسترده و پی دیواری اشاره کرد.
برای آشنایی بیشتر با انوع فونداسیون، کاربرد و نحوه ساخت آن‌ها می‌توانید به دانشنامه پی سازی | نکات مربوط به اجرای آرماتوربندی پی مراجعه کنید.
موارد ذکر شده در چارت بالا از جمله مهم‌ترین فونداسیون‌هایی می‌باشد که در اکثر سازه‌ها کاربرد دارد. در ایران بیشتر سازه‌ها با پی گسترده و نواری ساخته می‌شوند. پی گسترده دال بتنی مسلح شده با میلگرد فولادی است که برای جلوگیری از نشست‌های ناخواسته در پروژه اجرا می‌گردد. در پی نواری زیر هر ستون پی منفرد و جداگانه ساخته می‌شود که به وسیله تیر نواری آرماتوربندی شده به هم متصل می‌شوند.
قالب بندی رایج در فونداسیون
متداول ترین روش قالب بندی برای فونداسیون استفاده از قالب‌های چوبی و فلزی می‌باشد. روش سوم استفاده از قالب آجری است که در این روش روی آجرها با پلاستیک پوشانده می‌شود تا بتن فونداسیون جذب آجر نشود. لازم به ذکر است در صورت وجود سازه دیگر در مجاورت فونداسیون، قسمت مشترک دو فونداسیون حتما با پلاستیک پوشانده شود. در اجرای این مرحله استفاده از روغن برای افزایش دوام قالب و کیفیت بتن ضروری است.
حتما از مهار قالب‌های فلزی یا آجری اطمینان حاصل شود تا فشار بتن باعث تخریب دیواره‌های قالب نگردد. همچنین در هنگام استفاده از روان کننده در بتن، توصیه می‌شود عیار بتن در حدود 20 الی 30 کیلوگرم بر مترمکعب اضافه شود.
بخوانید: نحوه ساخت و اجرای فونداسیون های بتنی
نکات ضروری در نظارت و کنترل فونداسیون
نکاتی که باید در هنگام اجرا فونداسیون توسط کارشناسان اجرا و نظارت ساختمان کنترل شده و در صورت مشاهده عدم مغایرت با استاندارد مهندسی گزارش شود؛ طبق موارد زیر توصیه و پیشنهاد می‌گردد:
- گزارش اجرا و ساخت فونداسیون، حداقل 48 ساعت قبل از بتن ریزی به مجریان و ناظران محترم سازمان نظام مهندسی ساختمان و مرجع صدور پروانه ارسال گردد تا امکان کنترل مضاعف، الزاما حاصل گردد.
- در صورت وجود تخلف زیربنایی، به صورت مکتوب به مراجع قانونی گزارش شود و دستور توقف عملیات تا رفع تخلف صادر شود.
- قبل از تنظیم گزارش مرحله یک سازه و بتن ریزی فونداسیون، هماهنگی‌های لازم با آزمایشگاه بتن به عمل آید و در روز بتن ریزی نماینده آزمایشگاه در محل پروژه حضور داشته باشد.
- قبل از آرماتوربندی فونداسیون تست کششی میلگرد انجام شده و نوع میلگرد براساس تنش تسلیم و تنش نهایی تعیین گردد. همچنین نتیجه تست آزمایشگاه ذیصلاح در اسنالد نظارتی ساختمان ثبت و به مراجع صدور پروانه و سازمان نظام مهندسی ارائه شود
- کد روی شالوده نسبت به بر و کف مصوب در اسناد ساختمانی، ثبت شده و به مراجع ذیصلاح ارائه شود.
- مشخصات فنی و کیفی بتن مانند عیار سیمان، اسلامپ، افزودنی‌های مورد نیاز و در کل مرغوبیت بتن اطمینان حاصل شود و با مجری و کارخانه تولید بتن هماهنگی‌های لازم انجام گیرد.
- از صحت و سلامت فنی ابزار و وسایل مورد استفاده در بتن ریزی و آرماتوربندی اطمینان اصل شود
- برگه‌های ضمیمه گزارش مرحله اجرای فونداسیون در صفحه اصلی گزارش توسط ناظر ذکر گردد.
- در صورت وجود نامه نگاری، اظهار نظر و استعلام پذیرفته شده از مهندس محاسب پروژه و هرگونه مکاتبات فنی فی‌مابین مجری، ناظر و محاسب پیوست گزارش مرحله‌ای شوند.
- نقشه‌های ازبیلت تایید شده توسط محاسب و مراجع ذیصلاح قانونی، حتما پیوست گزارش مرحله‌ای شود.
- در فونداسیون قطر میلگردها نباید کمتر از 10 میلی‌متر و فاصله محور تا محور آن‌ها از یکدیگر، نباید کمتر از 100 میلی‌متر و بیشتر از 350 میلی‌متر در نظر گرفته شود.
- تعداد میلگردهای طولی کلاف‌ها باید حداقل چهار عدد آرماتور با قطر 14 میلی‌متر باشد. این میلگردها باید توسط میلگردهای عرضی به قطر حداقل 8 میلی‌متر و با فواصل حداکثر و با فواصل حداکثر 250 میلی‌متر از یکدیگر گرفته شوند.
جمع بندی
فونداسیون از اولین و مهم‌ترین مراحل ساخت در سازه می‌باشد. این عضو سازهای وظیفه تامین استحکام سازه و انتقال بارهای وارده به زمین را بر عهده دارد. در این دانشنامه 8 فونداسیون مهم و قابل اجرا در سازه بررسی شد. همچنین نکاتی که باید در هنگام اجرای پی در نظر گرفته شود مورد بررسی قرار گرفت.
برای دسترسی سریع به آهن آلات موجود در بازار و قیمت میلگرد می‌توانید به سایت عصرآهن مراجعه کنید و یا با واحد مشاوره عصرآهن با شماره ۰۴۱۳۳۲۵۰۲۸۰ در تماس باشید، کارشناسان ما راهنمای شما خواهند بود.
