آب نمی‌بینیم؛ ولی شناگر ماهری هستیم.
این اوضاع صنعت آهن و فولاد در یک کشوری است که تمامی منابع و مواد اولیه در آن وجود دارد. علاوه بر معادن عظیمِ استخراج مواداولیه، دانش تولید نیز فراهم است؛ منتها هر از گاهی موانعی وجود دارند که کسی چاره‌ای برای آن ندارد یا بهتر بگوییم کسی چارۀ درستی نمی‌اندیشد.
ایران کشوری است که هم معادن استخراج سنگ آهن در آن زیاد و قابل دسترس است هم تولید انرژی مثل گاز و برق در دست خودمان است و هم انبوه کارخانجات فولاد برای ساخت انواع مقاطع فولادی در جای‌جای این سرزمین قرار دارد.
اما با قطعی گاز و خبرهایی که از سمت تولیدکنندگان فولاد به گوشمان می‌رسد نشان از فلج شدن صنعت فولاد است.
برای اینکه بیشتر درمورد تولید آهن اسفنجی در ایران و آمار سالانۀ تولید در کارخانجات داخلی بدانید، پیشنهاد می‌کنیم مقالۀ زیر را مطالعه کنید:
بخوانید: معرفی تولیدکنندگان آهن اسفنجی در ایران
با توجه به آمار، روزانه حدود 40 میلیون متر مکعب گاز در صنعت فولاد مصرف می‌شود. از پاییز امسال (سال 1401) بود که خبرهایی مبنی بر زمستان سخت در رسانه‌ها پیچید و به‌دنبال آن قطعی گاز در صنعت فولاد اطلاع داده می‌شد.
با فرا رسیدن زمستان و سردتر شدن هوا، به‌دلیل افزایش مصرف گاز دولت تدبیر را در قطع گاز صنایع مختلف از جمله صنعت فولاد دید.
دریغ از اینکه قطعی گاز به‌جای تدبیر، مشکلات دیگری هم به وجود خواهد آورد. به‌عنوان مثال قطع گاز باعث قطعی برق نیرگاه‌ها شد؛ چراکه کمبود گاز پاسخ‌گوی نیاز نیروگاه برای تولید برق نیست.
به‌گفتۀ خبرگزاری‌های داخلی با کاهش گازرسانی به صنعت فولاد، میزان مصرف گاز از 40 میلیون متر مکعب به 15 میلیون متر مکعب در روز رسیده است.
در زیر مشکلات دیگری که قطعی گاز در صنعت فولاد به‌وجود آورده است را لیست می‌کنیم:
- نیروگاه‌ها در تولید برق دچار مشکل شده‌اند؛
- قیمت انواع مقاطع آهنی به‌دلیل کاهش تولید، افزایش پیدا کرده است؛
- کاهش تقاضا در بازار باعث ایجاد التهاب در بین فروشندگان و انباردارها شده است؛
- با تعطیل شدن خط تولید، کارگران روزمزد در کارخانجات با بحران کمبود نقدینگی مواجه شده‌اند؛
- به‌دلیل تأمین نیاز داخلی کشور، صادرات به دیگر کشورها با کمبود مواجه شده است؛
- ایران میدان رقابت در بازارهای جهانی را خالی کرده است؛
- تولید مواد اولیه مانند آهن اسفنجی کاهش یافته است.
برخی افراد، قطعی گاز در کارخانجات فولاد را غیر منصفانه می‌دانند. چراکه صنعت فولاد در فصل گرما به‌دلیل قطع برق و در فصل سرما به‌خاطر کمبود گاز از میزان تولید دلخواه عقب مانده بود.
علاوه بر آن وجود نوسانات و التهاباتی که در تابستان امسال در بازار آهن وجود داشت، این صنعت با ضرر و زیان زیادی روبرو شده است.
در حال حاضر خبرها حاکی از آن است که میزان تولید در صنعت فولاد حدود 2 میلیون تن کاهش داشته است (این خبر مربوط به دی‌ماه سال 1401 است).
مشکلات بازار آهن متأسفانه در یکی دو مورد خلاصه نمی‌شود. تغییر و نوسان ارز از قدیم‌الایام روی قیمت مقاطع آهنی تأثیر داشت و افزایش بیش از حدِ انتظار دلار از طرف دیگر باعث بحران در صنعت آهن‌آلات شده است.
افزایش قیمت دلار این بار با مشکلات داخلیِ کشور دست به دست داده تا صنعت فولاد را فلج کند.
این چالش‌های مختلف و عدم تدبیر اندیشی درست، خواه‌ناخواه صدمات جبران‌ناپذیری به‌وجود می‌آورند. صدماتی که شاید به این راحتی‌ها برطرف نشود.
با شنیدن اخبار قطعی گاز و توقف خط تولید کارخانجات مختلف، دست به کار شدیم تا آماری هرچند کوچک به دست آوریم.
ازاین‌رو با برخی تولیدکنندگان فولاد در استان آذربایجان شرقی، تماس گرفتیم و احوال خط تولید را جویا شدیم.
متأسفانه 4 کارخانۀ فولاد، تولید را به‌طور کامل تعطیل کرده بود. شنیدن این اخبار برای مجموعۀ عصرآهن -بازار اینترنتی آهن و فولاد_ ناراحت‌کننده و یأس‌آور بود. این کارخانجات را در تصویر زیر مشخص کرده‌ایم:
سخن آخر
در کل می‌توان نتیجه گرفت که با قطع و کاهش گاز در صنعت فولاد، تعادل این حوزه به‌هم خورده است. طوری که سردرگمی فروشنده، تولیدکننده و مصرف‌کننده را به همراه دارد.
با کاهش تولید در صنعت فولاد، تأثیر آن در کارخانه‌های مختلف هم به چشم می‌خورد. مثلاً کارخانۀ تولید لوازم خانگی نظیر یخچال را در نظر بگیرید.
این کارخانه با خرید ورق فولادی می‌توانست خط تولید لوازم خانگی را روشن نگه دارد. با قطع تولید مواد اولیه‌ای مثل ورق، خط تولید این کارخانه نیز تعطیل می‌شود. این تنها یک مثال کوچک از این زنجیره بود، صدمات مالی و روانی این اتفاق، غیرقابل برآورد است.
امیدواریم با بهبود شرایط فعلی و رفع مشکلات مختلف، جریان و رونق به صنعت فولاد بازگردد.