بهترین روش میلگردگذاری | آموزش انواع روش‌های میلگردگذاری

بتن به تنهایی در برابر نیرو‌های فشاری مقاومت بالایی دارد؛ اما نمی‌تواند از ساختمان در برابر نیرو‌های کششی محافظت کند. ازاین‌رو از مقاطع فولادی ساده و آجدار در بتن استفاده می‌کنند.

‌

یکی از مهم‌ترین مقاطع فولادی که در سازه بتن‌آرمه به کار می‌رود، میلگرد است. در این مقاله قصد داریم با روش میلگردگذاری و انواع آن آشنا شویم. همچنین ویدئویی از نحوه آرماتوربندی کل سازه در متن قرار داده‌ایم، دیدن این ویدئو خالی از لطف نیست.

‌

هر مهندسی باید با نحوۀ میلگردگذاری کاملا آشنا باشد پس بهتر است تا دیر نشده برویم سراغ موضوع اصلی:

برای ساخت یک سازه باید مراحل مختلفی پشت سر گذاشته شود. یکی از این مراحل که موجب افزایش استحکام سازه می‌شود، میلگردگذاری یا آرماتور‌بندی است. این فرایند در طراحی سازه‌های بتنی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

‌

روش‌های میلگردگذاری متفاوت هستند و در این روش‌ها رعایت نکات اجرایی یکی باید مورد‌توجه قرار گیرد. مراجعه به مبحث نهم مقررات ملی ساختمان، از واجباتی است که هر مهندس یا سازنده‌ای باید رعایت کند. در ادامۀ متن، قوانین نوشته شده در مقررات ملی را با هم بررسی خواهیم کرد.

در این ویدئو نحوۀ آرماتوربندی و میلگردگذاری تمامی المان‌های سازه بتنی نشان داده شده است. برای مشاهده کلیک کنید.

آشنایی با مفهوم و روش میلگردگذاری

میلگرد یا آرماتور، در شاخه‌های ۱۲ متری یا کلاف تهیه می‌شود. این قطعه بر اساس دیتیل اجرایی نقشه‌ها برش و خم‌زده شده و در اجزای سازه جای‌گذاری می‌شود. سپس با استفاده از سیم مفتول، به قطعات دیگر بسته می‌شود.

‌

در حالت کلی، بتن مقاومت کششی پایینی دارد که به منظور مقاومت در برابر نیرو‌های کششی از آرماتور استفاده می‌شود. به ترکیب این مقطع فولادی و بتن، بتن مسلح گفته می‌شود. در صورت اجرای غیر‌اصولی اجزا، سازه شکل‌پذیری مناسبی نخواهد داشت.

قبل از اجرای میلگردگذاری چه نکاتی باید رعایت شود

قبل از اجرای سازه 5 نکتۀ زیر را رعایت کنید:

1)      خرید میلگرد

برای خرید میلگرد باید به بازار آهن یا بازار اینترنتی آهن و فولاد مراجعه شود و با توجه به مشخصات و میزان قطعاتی که در لیستوفر آمده، آرماتور‌های مورد‌نیاز را سفارش داد.

بعد از سفارش، مقاطع خریداری شده را در محل تخلیه تحویل خواهید گرفت.

2)     حمل اصولی بار

همان طور که گفته شد میلگردها در شاخه‌های ۱۲ متری تولید می‌شوند که جهت حمل آن‌ها از تریلی استفاده می‌کنند. متأسفانه برخی از فروشندگان به منظور کاهش هزینه‌ها، برای حمل بار‌ از نیسان استفاده می‌کنند. علاوه بر خطراتی که حمل این مقاطع فولادی با نیسان به همراه دارد، ممکن است مقاطع آسیب ببینند.

‌

خم کردن آن‌ها باعث ایجاد تنش پسماند در قطعه شده که موجب ضعف عملکرد آرماتوربندی در المان بتنی می‌شود. توصیه می‌شود هنگام بارگیری در محل حضور داشته باشید تا از میزان، مشخصات و نحوۀ بارگیری اطمینان حاصل نمایید.

‌

در‌ صورتی که در محل بارگیری حضور ندارید، بارنامه را چک کنید. تعداد و وزن بار را تعیین کرده و سپس آن را با بارنامه مقایسه کنید.

3)    دپوی میلگرد

 در زمان دپو به نکات زیر توجه نمایید:

• جذب رطوبت محیط به‌وسیلۀ مقاطع فلزی و اکسید شدن فلز آهن، سبب کمتر شدن قطر مؤثر قطعه و کاهش مقاومت سازه بتنی می‌شود. به همین دلیل محصولات باید در محیطی کاملا خشک، سر‌پوشیده و عاری از رطوبت و گرد و خاک نگهداری شوند.
• مقاطع از زمین فاصله داشته باشد تا در‌صورت وجود رطوبت یا نفوذ آب باران، دچار زنگ‌زدگی نشوند.
• میلگرد‌ها از نظر قطر دسته‌بندی شوند.
• از مقاطع فولادی با زنگ‌زدگی بالا یا آغشته به روغن استفاده نشود.

4)    برش زدن و خم‌کاری

در روش میلگردگذاری، برش زدن و خم‌کاری از اصلی‌ترین عناصر است. برای خم کردن این قطعات باید دقت زیادی خرج کرد؛ زیرا در قسمت خم‌شده، تنش پسماند به‌وجود می‌آید. به همین دلیل فرایند خم کردن باید درست اجرا شود تا از خرد شدن یا ترکیدن بتن در اثر فشار‌های متمرکز ایجاد شده در داخل خم جلوگیری شود.

این فرایند با استفاده از دو وسیله صفحه خم‌کن دستی و برقی انجام می‌شود. از مدل دستی آن برای به‌وجود آوردن خاموت، تنگ‌ها، سنجاقی ستون، ادکا و... بهره می‌گیرند. از نوع برقی آن برای ایجاد خرک و برش زدن آرماتور‌ها استفاده می‌شود.

بخوانید: روش های خمکاری میلگرد و استاندارد های مربوط به آن

5)    بستن آرماتور‌ها

در آخرین مرحله، آرماتور‌بندی هر یک از اِلمان‌ها با توجه به نکات و اصول خود انجام می‌گیرد. برای جلوگیری از لغزش و تثبیت مقاطع فلزی در جای خود، آن‌ها را به یکدیگر متصل می‌کنند. این امر به وسیلۀ یک نوع سیم مخصوص انجام می‌شود. اتصال این قطعات فلزی با گره‌های مختلف امکان‌پذیر است.

روش میلگرد‌گذاری ستون

روش‌های مختلفی برای آرماتور‌بندی وجود ندارد، بلکه این فرایند برای هر‌یک از المان‌های بتنی دارای نکات و اصول منحصر‌به‌فردی است.

‌

در ابتدا باید مقاطع فلزی در اندازه‌های مناسب برش زده شوند و سپس به ریشه ستون در فونداسیون متصل شوند؛ این اتصال با یکی از روش‌های وصله پوششی یا اورلپ، فورجینگ و کوپلینگ انجام می‌شود. طول سیم‌های مفتولی مورد‌نیاز ستون برابر است با حاصل جمع ارتفاع ستون کل اسکلت بتنی، ضخامت دال یا تیر و طول مهاری که از روی نقشه‌های سازه تعیین می‌شود‌.

‌

تنگ‌ و خاموت نیز برش و خم‌کاری می‌شود و پس از نصب آرماتور‌های طولی، از بالا در محل خود قرار می‌گیرند. رامکا، قطعه‌ای است که به منظور تثبیت ابعاد قالب و تنظیم کاور بتون ستون و دیوار به‌کار می‌رود. این قطعه بعد از فرایند آرماتور‌بندی ستون در دو جهت عمود بر‌هم با سیم، متصل می‌شوند.

نکات مهم در روش میلگردگذاری ستون

• در صورت کاهش سطح مقطع ستون، آرماتور‌های طولی باید با شیب یک به شش خم شوند.
• با کوچک شدن بُعد مقطع بیش از ۷.۵ سانتی‌متر، خم کردن سیم‌ها مجاز نبوده و باید قبل از بتن‌ریزی، میلگرد انتظار تعبیه شوند.
• برای هم‌تراز شدن ستون‌ها، آکس رامکاها در هر دو ردیف مشخص شده و با استفاده از ریسمان کار، هم‌تراز شوند.

روش میلگردگذاری تیر و سقف

آرماتور‌بندی تیر و سقف به‌صورت هم‌زمان صورت می‌گیرد. مقاطع طولی، خاموت‌ها و دال پله (معمولاً پاگرد و شمشیری راه‌پله به‌صورت دال بتنی انجام می‌شود) برش زده، خم داده شده و در محل خود قرار می‌گیرند. همانند اجرای ستون می‌توان دسته خاموت‌ها را از مقاطع طولی تیر رد کرد و در فواصل معین قرار داد.

در سقف تیرچه بلوک، قالب‌بندی پیرامون تیر‌ها و نصب تیرچه‌ها انجام می‌گیرد. در دهانه‌های بلند‌تر از ۴ متر، اجرای کلاف میانی در جهت عمود بر تیرچه‌ها الزامی است. این امر به منظور جلوگیری از پیچش تیر‌ها، توزیع بهتر بار و مشارکت در باربری انجام می‌شود.

نکات مهم در اجرای تیر و سقف

• خاموت‌ها باید به‌گونه‌ای نصب شوند که هیچ فاصله‌ای میان اتصالات وجود نداشته باشد؛
• به‌دلیل ماهیت نا‌منظم و غیر‌قابل پیش‌بینی نیروی زلزله، توصیه می‌شود جهت قلاب خاموت‌ها نیز نا‌منظم کار شده و همه گره‌ها در یک سمت قرار نگیرند؛
• فاصله اولین خاموت تیر از بر تکیه‌گاه حداکثر باید ۵ سانتی‌متر باشد؛
• هیچ‌گونه وصله‌ای در نواحی چشمه اتصال مجاز نیست.

آموزش روش میلگردگذاری فونداسیون ساختمان

آرماتور‌بندی ساختمان از 3 مرحله تشکیل شده است:

1)      اجرای مش تحتانی

بعد از آماده‌سازی آرماتور‌ها، ابتدا شبکۀ تحتانی آن‌ها اجرا می‌شود. در این مرحله برای ایجاد فاصله و کاور بتن، زیر مقاطع، اسپیسر قرار داده می‌شود.

2)     جای‌گذاری خرک‌ها

از خرک جهت ایجاد حد فاصل میان مش فوقانی و مش تحتانی بهره گرفته می‌شود. خرک‌ها باید روی مش تحتانی جای بگیرند.

3)    اجرای مش فوقانی

در آخرین مرحله باید مش فوقانی اجرا شود و آرماتورگذاری فونداسیون انجام شود.

موارد مهم در اجرای فونداسیون ساختمان

• برخی از سازندگان جهت استفاده از اسپیسر کمتر، خرک را روی بتن قرار می‌دهند. این امر باعث نفوذ رطوبت به فونداسیون و زنگ‌زدگی آن می‌شود؛
• تعیین محل دقیق مقاطع انتظار، در اسکلت بتنی یا آکس بیس پلیت‌ها در اسکلت فلزی از مهم‌ترین مراحل اجرای فونداسیون است؛
• مقاطع فولادی به‌صورت افقی در دو ردیف تحتانی و فوقانی فونداسیون به‌صورت راستا یعنی U کشیده مورد‌استفاده قرار می‌گیرند.

 در ویدئویی که در ابتدای متن قرار داده‌ایم، نحوۀ آرماتوربندی ستون، تیر و کل سازۀ بتنی قرار داده شده است، می‌توانید مشاهده کنید.

آموزش روش میلگردگذاری دیوار بتنی (دیوار حائل و برشی)

اجرای دیوار بتنی همانند ستون است؛ به همین‌دلیل آرماتور‌بندی دیوار و ستون به‌صورت هم‌زمان صورت می‌گیرد. به منظور انجام این فرایند باید مراحل زیر طی شود:

1)      تعبیه آرماتور‌های انتظار دیوار‌های برشی هنگام اجرای ستون

در این مرحله باید نکاتی را رعایت کرد تا روند اصولی انجام شود.

• حداقل طول قطعات ریشه باید به اندازه‌ای باشد که ضوابط وصله را تامین نماید؛
• اگر از دیوار برشی بتنی در اسکلت فلزی استفاده شود، باید به عدم قرار‌گیری آرماتور‌ها در محل بیس پلیت دقت شود.

2)     وصله آرماتور‌های طولی پس از اتمام بتن‌ریزی فونداسیون

طول مورد‌نیاز دیوار برابر با ارتفاع دیوار کل اسکلت، ضخامت دال و طول مهاری است. سپس قطعات افقی دیوار‌ها را برش زده، در دو انتها خم ۹۰ درجه خورده و روی مقاطع طولی نصب می‌شوند. بستن سنجاقی‌های مورد‌نیاز مطابق با نقشه‌های اجرایی انجام می‌شود.

نکات مهم آرماتور‌بندی دیوار

• جهت تنظیم ابعاد دیوار از رامکا استفاده شده و اسپیسر‌ها جهت ایجاد کاور قرار داده می‌شوند؛
• دیوار‌های برشی باید در آکس ستون‌ها اجرا شوند، در غیر این‌صورت، میزان خروج از مرکزیت باید در طراحی دیده شوند.

بخوانید: آرماتوربندی ساختمان | 10 نکته مهم آرماتوربندی که یک مهندس عمران باید بداند

چرا روش میلگردگذاری در سازه‌های بتنی مهم است؟

• افزایش استحکام برشی و کششی مصالح
• پایداری بیشتر سازه
• کاهش هزینه‌های نگهداری
• جلوگیری از ریزش و کمانش سازه
• شکل دادن متنوع
• مقاومت ساختمان در‌برابر آب و آتش

کلام آخر

امروزه نه‌تنها مهندسین، بلکه همه افراد فعال در زمینه ساخت‌و‌ساز به اهمیت روش میلگردگذاری سقف، ستون‌ها و فونداسیون پی برده‌اند. از این‌رو، انجام اصولی این روند با توجه به نکات اجرایی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

‌

دلیل بهره‌مندی از این فرایند، شکنندگی بتن در برابر نیرو‌های کششی است. بعد از مسلح کردن بتن تمام نیرو‌های کششی موجود در ساختمان توسط اجزای بتن‌آرمه تحمل می‌شود. این امر موجب می‌شود تا مقاومت سازه‌ها در برابر تنش‌های محیطی افزایش یابد.

برای خرید یا بررسی قیمت میلگرد می‌توانید به وب‌سایت عصرآهن مراجعه کرده یا با شمارۀ 0414180 تماس بگیرید.

سؤالات متداول