تفاوت میلگرد A1 و A2 و فرق آن با A3 و A4 | کاربرد و نحوه تشخیص

بیش از ۷۰ درصد سازه‌ها با میلگرد ساخته می‌شوند! به همین خاطر است که این مقطع محبوبیت زیادی در بین خریداران و سازندگان دارد. میلگرد در انواع مختلف تولید می‌شود و هر یک کارایی متفاوتی دارند. آیا با انواع مختلف میلگرد آشنا هستنید؟

تفاوت انواع میلگرد A۱، A۲، A۳ و A۴ به شکل ظاهری، مشخصات مکانیکی و کاربرد آن‌ها برمی‌گردد. در این دانشنامه از عصرآهن در مورد انواع میلگرد و تفاوت‌های آن‌ها به طور مفصل صحبت خواهیم کرد.

اگر می‌خواهید از تفاوت میلگرد A۱ و A۲ یا تفاوت میلگرد A۳ و A۴ یا بالعکس مطلع شوید، در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.

میلگرد، پرمصرف‌ ترین مقطع فولادی

این روزها میلگرد، مصرف بالایی در صنعت ساختمان‌سازی دارد. هر جا که حرفی از بتن باشد، حتما میلگرد در آنجا حضور دارد. بتن بدون میلگرد کاربرد زیادی در سازه‌های بتنی ندارد چراکه مقاومت سازه بیشتر به میلگرد وابسته است.

در واقع بتن در برابر استحکام کششی ضعیف بوده و به تنهایی در برابر فشار ناشی از باد، زمین‌لرزه، ارتعاشات و نیروهای دیگر، آسیب‌پذیر بوده و احتمال شکستن و ریزش آن زیاد است.

به همین علت برای تقویت سازه از میلگردهایی داخل بتن استفاده می‌شود تا مقاومت سازه را در برابر نیروهای کششی بالاتر ببرند.

لیست قیمت میلگرد تمامی کارخانجات در بازار امروز

مشاهده قیمت

میلگردها در آرماتوربندی ساختمان‌های بتنی، تیر و دکل‌های برق، سدسازی و بسیاری از موارد مشابه به کار برده می‌شوند.

در واقع نقش مهم میلگرد در سازه‌های بتنی و کاربرد بالای آن باعث شده است که شکل‌ و استانداردهای مختلفی از آن در بازار موجود باشد که هر کدام مشخصات و ویژگی‌های خاص خود را دارند.

با اینکه استانداردهای مختلفی برای تولید میلگرد در دنیا وجود دارد؛ اما در ایران میلگردها طبق استاندارد روسی تولید می‌شوند و تمامی کارخانه‌های تولیدی، میلگردهای خود را مطابق با این استاندارد به بازار عرضه می‌کنند. 

میلگردهایی که در حال حاضر در بازار داخلی موجود هستند، در دو نوع میلگرد ساده و آجدار می‌‌باشند. طبق استاندارد روسی، میلگرد به چهار دسته A۱، A۲، A۳ و A۴ تقسیم می‌شود.

در ادامه با تک تک این میلگردها آشنا خواهیم شد و سپس تفاوت میلگرد A۱ و A۲، تفاوت میلگرد A۳ و A۴ را بررسی خواهیم کرد. این تفاوت‌ها برحسب شکل ظاهری، خواص مکانیکی و کاربرد مقاطع به‌وجود می‌آید.

انواع میلگرد

میلگردهایی که در بازار ایران به فروش می‌رسند.

پیشتر اشاره کردیم در یک دسته‌ بندی کلی می‌توان میلگردهای موجود در بازار ایران را به دو دسته میلگرد ساده و میلگرد آجدار تقسیم‌ بندی کرد. تمامی میلگردهای تولیدی کارخانه‌های ایرانی باید از استاندارد ملی ایران ۳۱۳۲ پیروی کنند.

معمولا بر روی میلگردها (به‌ جز میلگرد ساده) برجستگی‌هایی به صورت طولی یا عرضی به هنگام تولید ایجاد می‌شود تا فولاد به شکل موثرتری با بتن درگیر شود.

میلگردهای ساده هیچ آجی ندارند؛ اما میلگردهای آجدار همان طور که از اسمش پیداست، دارای آج می‌باشند. 

انواع میلگرد کاربردهای متنوعی در ساخت‌ و ساز و دیگر صنایع دارند و هر کدام بخشی از نیاز بشریت را تامین می‌کند. به‌ غیر از این میلگردها انواع دیگری هم وجود دارد که دسترسی به آن‌ها در ایران سخت است.

برای آشنایی با این مقاطع می‌توانید به دانشنامه معرفی انواع میلگرد | آشنایی با کاربرد هر کدام در سازه مراجعه کنید.

میلگرد ساده

همان طور که در بالا اشاره کردیم، میلگرد ساده به میلگردی گفته می‌شود که هیچ آج یا برجستگی در سطح خود ندارد و دارای سطح کاملا صاف و بدون شیار است. میلگرد ساده در بازار داخلی با نام استاندارد خود یعنی میلگرد A۱ شناخته می‌شود.

تصویر زیر نشانگر میلگرد ساده است. این میلگرد در صنایع مختلف نظیر ماشین‌شازی، ساخت تجهیزات و دستگاه‌های تولیدی و صنعتی یا ساخت پیچ و مهره و برخی اتصالات استفاده می‌شود.

تفاوت میلگرد A۱ با میلگرد A۲، a3 و a4 در آجدار نبود میلگرد A1 است؛ اما سه میلگرد بعدی دارای آج روی سطح خود هستند.

میلگرد آجدار

میلگردهای آجدار بر روی سطح خود دارای برجستگی یا شیارهایی هستند که جهت پیوند بهتر میلگرد در بتن تعبیه می‌شوند.

طبق استاندارد ملی ایران ۳۱۳۲، میلگردهای آجدار باید حداقل دو ردیف آج عرضی با توزیع یکنواخت در دو طرف آج‌های طولی داشته باشند و آج‌های عرضی هر ردیف باید به صورت یک شکل در تمام طول میلگرد توزیع شده باشند.

میلگرد آجدار به سه دسته تقسیم می‌شود:

• میلگرد آجدار مارپیچی یا همان میلگرد A۲
• میلگرد آجدار جناغی یا همان میلگرد A۳
• میلگرد آجدار مرکب یا همان میلگرد A۴ 

هر  چهار میلگرد A۱، A۲، A۳ و A۴ توسط تولید کنندگان داخلی تولید می‌شوند و در بازار آهن به‌راحتی می‌توانید این مقاطع را تهیه کنید. فقط کافیست نام تولیدکننده را بدانید تا به سایز و نوع میلگرد مدنظر برسید.

مجموعه عصرآهن این کار را برای شما انجام داده است، با مراجعه به صفحه میلگرد می‌توانید نوع میلگرد را فیلتر کنید و تولید کنندگان مربوطه را مشاهده کنید. سپس خرید خود را ثبت کنید. 

امکان خرید هر چهار استاندارد میلگرد از مجموعه عصرآهن وجود دارد و شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما به شماره ۰۴۱۴۱۸۰ تماس بگیرید.

تفاوت میلگرد A۱، A۲، A۳ و A۴ چیست؟

میلگردهای با گریدهای A۱، A۲، A۳ و A۴ معمولا بر اساس ویژگی‌های مختلفی از جمله مقاومت و استحکام تعریف می‌شوند. این تفاوت‌ها ممکن است بر اساس ترکیبات شیمیایی، خصوصیات مکانیکی و استفاده‌های مختلف در صنایع مختلف باشد.

این استانداردها معمولا توسط سازمان‌ها و استانداردهای ملی یا بین‌المللی تعیین می‌شوند. به طور کلی:

تفاوت ظاهری

اصلی‌ترین تفاوت ظاهری میلگردهای A۱، A۲، A۳ و A۴ به سطح رویی آن‌ها برمی‌گردد. میلگرد A۱ هیچ آج (برجستگی) در سطح رویی خود ندارد و شما به‌‎راحتی می‌توانید آن را از دیگر میلگردهای موجود در بازار داخلی تشخیص دهید.

اما بقیۀ میلگردها آجدار هستند. منظور از آج میلگرد یعنی میلگردی که دارای یک محور طولی (آج طولی) هستند که آج‌های عرضی در دو طرف این محور طولی قرار می‌گیرند.

سوال اصلی این است که آج میلگردهای A۲، A۳ و A۴ چه تفاوتی با هم دارند؟

تفاوت ميلگرد A۲ با A۳ و A۴ نیز به نوع آج آن‌ها برمی‌گردد.

بخوانید: خرید میلگرد اینترنتی بهتر است چگونه انجام شود؟

تفاوت آج میلگرد A۲، A۳ و A۴

آج‌های عرضی در میلگرد A۲ به صورت دورپیچ حول محور طولی روی سطح میلگرد قرار می‌گیرند مانند شکل زیر:

آج عرضی میلگرد A۳ جناغی است؛ یعنی آج‌هایی به‌صورت هفت‌هشتی دارد. در تصویر زیر شکل میلگرد A۳ نشان داده شده است:

آج‌های میلگرد A۴ مرکب است. هم مارپیچی و هم جناغی است. برای تصور درست آن، تصویر زی را بررسی کنید:

در تصاویر بالا شما تفاوت ظاهری میلگرد A۲، A۳ و A۴ را دیدید. البته این تفاوت‌ ظاهری میلگردها باعث خواص مکانیکی مختلفی در آن‎ها شده و کاربردهای مختلفی را برای آن‎ها رقم می‌زند.

خواص مکانیکی متفاوت

میلگردهای A۱، A۲، A۳ و A۴ دارای مشخصات مکانیکی متفاوتی هستند که همین ویژگی‌های منحصربه‌فردی را برای آن‌ها رقم زده است. از مشخصات فنی میلگرد می‌توان به استحکام کششی و تسلیم، ویژگی خمش، خستگی و جوش‌پذیری آن‌ها اشاره کرد.

• استحکام کششی

همان طور که در بالا اشاره کردیم میلگردها برای جبران ضعف کششی بتن به کار برده می‌شوند و در نتیجه، میزان استحکام کششی آن‌ها بسیار مهم است.

میلگرد A۴ بیشترین مقدار استحکام کششی و میلگرد A۱ کمترین مقدار استحکام کششی را دارد. 

• استحکام تسلیم

از دیگر خصوصیات مکانیکی میلگرد، استحکام تسلیم است. منظور از استحکام تسلیم نقطه‌ای است که میلگرد در آن نقطه به طور دائم شروع به تغییر شکل می‌دهد.

معمولا میلگردها بر حسب حداقل استحکام تسلیم در بازار ایران شناخته می‌شوند. میلگرد A۱ با نام آج ۲۴۰، میلگرد A۲ با نام آج ۳۴۰، میلگرد A۳ با نام آج ۴۰۰ و میلگرد A۴ نیز با نام آج ۵۰۰ نامیده می‌شوند که هر عدد به حداقل استحکام تسلیم آن‌ها اشاره دارد. 

کمترین مقدار استحکام تسلیم به میلگرد A۱ و بیشترین مقدار آن به میلگرد A۴ اختصاص دارد. نمودار زیر تفاوت انواع میلگرد را بر اساس استحکام تسلیم آن‌ها نشان می‌دهد. تفاوت میلگرد A۱ و A۲ و دیگر انواع میلگرد در زیر قابل مشاهده است.

• ازدیاد طول نسبی

یکی از معیارهای مهم دیگر که می‌تواند روی انتخاب نوع میلگرد تاثیرگذار باشد، تغییر طول نسبی میلگرد بعد از تنش تسلیم آن است که بر روی کاربرد میلگردها تاثیرگذار است.

ازدیاد طول نسبی و ویژگی خمش به میزان انعطاف‌پذیری میلگرد بستگی دارد. میلگرد A۱ جزو میلگردهای نرم به حساب می‌آید که استحکام کم ولی انعطاف‌پذیری بالایی دارد.

در واقع مهم‌ترین ویژگی میلگرد A۱ نرمی و انعطاف‌ پذیری بالای آن است که کاربرد منحصربه‌فردی را برای این نوع میلگرد رقم زده است. یکی از تفاوت میلگرد A۱ و A۲ در انعطاف‌پذیری است.

بهتر است که به هنگام خرید میلگرد، گواهینامه کیفیت محصول را از فروشنده دریافت کنید. این گواهینامه شامل اطلاعاتی مثل مشخصات مکانیکی میلگرد، ترکیب شیمیایی و درصد خلوص است.

معمولا میزان ازدیاد طول نسبی نیز در این برگه نوشته می‌شود و شما می‌توانید با اطلاعات کامل‌تری، خریدتان را انجام دهید.

• ویژگی‌های خمشی

ویژگی خمشی، مقاومت میلگرد را در برابر خمش، تَرَک، شکستگی و پارگی نشان می‌دهد. مطمئنا در مواردی که نیاز به خم کردن میلگرد وجود دارد، این ویژگی میلگرد اهمیت بالایی خواهد داشت.

همان طور که در بالا اشاره کردیم ویژگی خمش میلگرد به انعطاف‌پذیری آن بستگی دارد. بنابراین می‌توانیم نتیجه بگیریم که میزان خمیدگی میلگرد A۱ بیشتر از میلگرد A۲ و آن نیز بیشتر از میلگردهای A۳ و A۴ است.

تفاوت میلگرد A۱ و A۲ در میزان خمش آن است. البته ویژگی خمش هر یک از میلگردهای A۱، A۲، A۳ و A۴ به سایز میلگرد نیز بستگی دارد.

• ویژگی‌های خستگی

فولاد ممکن است در برابر تنش‌های متناوبی قرار بگیرد که این تنش‌ها در طولانی مدت می‌توانند باعث شکست مقطع حتی در پایین‌تر از نقطه استحکام شوند.

به‌عنوان مثال شما ساختمان یا پلی را در نظر بگیرید که همیشه در برابر تنش‌های لرزشی یا ضربه‌‌ای قرار دارد. هر تنش ممکن است باعث ترک و آسیب به میلگرد شده و به این ترتیب سازه قبل از رسیدن به مقاومت تسلیم و کششی خود دچار شکستگی یا فروریختگی شود. 

ویژگی خستگی تا حد زیادی به شکل‌پذیری فولاد بستگی دارد و طبق آنچه که در بالا اشاره کردیم، میلگردهای A۱ نسبت به میلگردهای A۲،A۳،A۴ انعطاف‌ پذیری بیشتری داشته و در برابر خستگی و بارهای سیکلی و ضربه‌ای از مقاومت خوبی برخوردار هستند.

مقاومت میلگرد A۲ در برابر تنش‌های سیکلی بهتر از میلگرد A۳ و میلگرد A۳ بهتر از میلگرد A۴ است. یکی از اصلی‌ترین تفاوت میلگرد A۳ و A۴ در این ویژگ است.

البته با توجه به پیشرفت تکنولوژی و استفاده از تجهیزات روز در خطوط کارگاه‌های نورد، مشکلات گذشته حل شده است و بیشتر کارخانه‌های فولادی در کشور در تلاش برای تولید میلگردهایی هستند که در عین اینکه از استحکام تسلیم و کششی بالایی برخودار باشند، شکل‌ پذیر نیز باشند.

مجتمع فولاد کویر از جمله تولیدکنندگان میلگرد در کشور است که میلگرد A۴ را با استحکامی مطابق با استاندارد ملی و جهانی و انعطاف‌ پذیری بالا تولید می‌کند و شما می‌توانید با خیال راحت از آن در سازه‌هایی که در معرض خستگی، بارهای دینامیکی و ضربه‌ای قرار دارند، استفاده کنید. 

• جوش‌پذیری

معمولاً میلگرد A۱ به علت خاصیت انعطاف‌ پذیری خود قابلیت جوش‌پذیری بالاتری دارد. اما میلگرد A۲ در دسته میلگردهای نیمه خشک قرار دارد و جوشکاری بر روی آن توصیه نمی‌شود ولی در صورت اجبار، امکان جوشکاری بر روی آن وجود دارد.

میلگردهای A۳ نیز به‌خاطر ترد و شکننده بودن مجاز به جوشکاری نیستند.

میلگرد A۴ در گذشته به‌دلیل شکننده بودن خود برای جوشکاری مناسب نبود؛ اما امروزه میلگردهای A۴ موجود در بازار از تولیدات مجتمع فولاد کویر هستند و شکل‌پذیری مناسبی دارند که در صورت اجبار امکان جوشکاری برای آن‌ وجود دارد.

بهتر است قبل از اجرا، روی میلگرد خریداری شده در آزمایشگاه، تست خمش، کشش و جوشکاری انجام شود.

کاربردهای مختلف میلگرد

شکل ظاهری و خواص مکانیکی میلگردها باعث می‌شود که هر کدام از میلگردها کاربردهای مختلفی داشته باشند که در زیر به صورت جزئی‌تر به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

کاربرد میلگرد A۱

انعطاف‌پذیری بالای میلگرد A۱ آن را در رده میلگردهای نرم قرار داده است و بیشتر در صنعت (مثلا میخ‌سازی) کاربرد دارد. برش و خم‌کردن میلگرد A۱ آسان‌تر است و به همین خاطر از این میلگرد در خم‌کاری، آهنگری و جوشکاری استفاده می‌شود.

با توجه به اینکه میلگرد A۱ هیچ آجی روی سطح خود ندارد، امکان لغزش و سر خوردن آن در بتن وجود دارد، به همین خاطر استفاده از آن در آرماتوربندی فقط به عنوان دورپیچ کاربرد دارد.

یکی دیگر از کاربردهای میلگرد A۱ در سقف‌های تیرچه بلوک به عنوان میلگردهای حرارتی است.

کاربرد میلگرد A۲

 میلگردهای A۲ و A۳ که به عنوان میلگرد ساختمانی شناخته می‌شوند، کاربردهای مختلفی در ساختمان‌سازی دارند. میلگرد A۲ در خاموت و مش‌بندی ساختمان، اجرای ستون‌ها، تیرها و تیرچه‌های سازه‌های بتنی به کار برده می‌شود.

به‌طور کلی در جاهایی که نیاز به شکل‌پذیری بالایی است، میلگرد A۲ نسبت به میلگرد A۳ رفتار مناسب‌تری دارد. توجه داشته باشید که با اینکه عملیات جوشکاری بر روی این میلگردها امکان‌پذیر است اما توصیه نمی‌شود و بهتر است از جوشکاری بر روی آن بپرهیزید.

کاربرد میلگرد A۳

میلگرد A۳ کاربرد بالایی به عنوان میلگرد ساختمانی دارد و به عنوان میلگرد طولی در بتن‌ ریزی (پی‌ها و دیوارهای برشی) و آرماتوربندی ستون‌ها، تیرها و فوندانسیون‌ سازه در ساختمان‌ سازی استفاده می‌شود.

توجه کنید که میلگرد A۳ ترد و شکننده است و شکل‌ پذیری مناسبی از خود نشان نخواهد داد. همین‌ طور جوشکاری بر روی این میلگرد مجاز نیست.

کاربرد میلگرد A۴

در حال حاضر میلگرد A۴ در کشور، مصرف بالایی ندارد و بیشترین تولیدات کارخانه‌های فولادی نیز مربوط به میلگرد A۳ است.

از میلگرد A۴ بیشتر برای سازه‌های سنگین استفاده می‌شود اما در طراحی  و ساخت انواع سازه‌های بتن آرمه (بجز دیوارهای برشی ویژه و قاب‌های خاموشی) نیز می‌توان از این مقطع استفاده کرد.

با توجه به این که میلگردها مشخصات مکانیکی و کاربردهای متفاوتی دارند، نیاز است که شما با هر یک از این مقاطع به‌طور کامل آشنا شوید. در حال حاضر میلگرد A۲ و A۳ بیشترین تقاضا را در بازار داخلی دارند و به میزان بالایی نیز مصرف می‌شوند.

ما در بالا تفاوت میلگرد A۱، A۲، A۳ و A۴ را از لحاظ شکل ظاهری، خصوصیات و ویژگی‌های هر کدام و کاربردشان بررسی کردیم.

یکی دیگر از مهم‌ترین معیارهایی که به هنگام خرید میلگرد باید به آن توجه کنید، کارخانه سازنده میلگرد است. چرا که هر کارخانه‌ای ممکن است میلگردهای خود را بر حسب مشخصات فنی و کیفیت خاص خود ارائه دهد. 

ما قبلا یک راه حل ساده برای تشخیص کارخانه سازنده میلگرد معرفی کرده‌ایم. برای مطالعه‌ی مطلب روی نحوه‌ی تشخیص کارخانه سازنده میلگرد کلیک کنید.

خوشبختانه اکثرا تولیدکنندگان میلگرد در کشور برای محصولات خود گواهینامه کیفیت محصول ارائه می‌دهند که شامل مشخصات مکانیکی میلگرد، ترکیب شیمیایی و درصد خلوص آن‌ها می‌باشد و این برگه نیز می‌تواند به شما برای یک خرید موفق کمک کند.

بخوانید: معرفی تولیدکنندگان میلگرد A4 در ایران

جمع‌بندی

ما در این مطلب سعی کردیم تمامی نکات مربوط به شناسایی انواع میلگرد را با شما به اشتراک بگذاریم. اگر سوال یا نظری در مورد تفاوت میلگردها دارید، می‌توانید آن‌ را در بخش نظرها با ما به اشتراک بگذارید.

برای بررسی قیمت روز میلگرد و خرید آن، با بخش فروش عصرآهن در تماس باشید. کارشناسان ما برای خرید مقرون‌به‌صرفه راهنمای شما خواهند بود. شمارۀ تماس مجموعه ۰۴۱۴۱۸۰ است.

سؤالات متداول